جز کتاب ناصریات شریف مرتضی که آن هم به دلائلی حاشیه ای نگاشته شد معمولا فقهای امامیه توجه و شناختی نسبت به مکاتب فقهی زیدیه نداشته و در آثار فقهی شان کمتر به آرای زیدیه توجه نشان داده اند. تازه در کتاب ناصریات هم تنها به آرای فقهی ناصر اطروش و تنها بر اساس متن ناقصی از فقه او توجه شده است. فقه زیدیه را معمولا در جوامع امامی چند دهه اخیر از طریق مسند زید می شناسند که طبعا شناخت ناقصی را فراهم می کند. مسند زید بن علی چنانکه آگاهان می دانند نماینده فقه زیدی هادوی نیست. برای فقه زیدی هادوی منابع اصلی دیگری وجود دارد. زیدیان علاوه بر فقه قاسمی-هادوی یمن (و بعد ایران) دو مکتب فقه کوفی قدیم و نیز فقه ناصری هم داشته اند. تازه خود فقه هادوی هم در طول تاریخ دستخوش تغییراتی شده است. فقه کوفی قدیم زیدیه دارای منابع موجود مهمی است که می تواند شناخت ما را از محیطی که فقه امامی هم کم و بیش همزمان در آن بالید بهبودی دهد. خاصه که فقه کوفی قدیم زیدیه دست کم در اوائل قرن سوم قمری به آرای فقهای اهل بیت و اجماعات آنان توجه نشان می داد. در این میان مهم است بدانیم تا چه اندازه فقه منسوب به ائمه شیعه امامیه در آن اجماعات ملحوظ می شد و یا ناظر بدان اساساَ شکل می گرفت (آیا فقه امامی حاشیه ای بر فقه زیدی کهن کوفه هم بود؟). فقه حضرت امیر (ع) به روایت کوفی و همچنین به روایت خود اهل بیت هم از دیگر نکات مهم در آثار زیدی کهن است که توجه به آن برای تحول فقه شیعی و چگونگی شکل گیری فقه امامیه در قیاس با آن بسیار مهم است. هرچه هست در عصر الهادی الی الحق در اواخر سده سوم برای او فقه امامیه تا اندازه زیادی مشخص و شناخته بوده و همین امر برای بازنویسی تاریخ فقه امامی بسیار کارساز است. ما منابع بسیار کهن و مهم و مطولی در فقه زیدی کهن کوفه داریم (و حتی روایات آن در سنت هادوی یمن مانند آنچه در احکام هادی و نصوص بعدی هادوی ایران موجود است) که در آنها از اجماع اهل بیت و همچنین اختلافات میان آنان در فتاوی و نیز منابع و ادله فقهی آنان سخن رفته است. نمی توان تاریخ فقه امامی را به درستی نوشت مگر آنکه تاریخ فقه زیدی کهن را بشناسیم.

در این چارچوب یکی از پروژه هایی که سالهاست در برلین (دانشگاه آزاد) و بعداَ در مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون دنبال می کنم تدوین تاریخی است برای فقه زیدی. به تدریج پاره هایی از آنچه تاکنون نوشته ام را در سایت کاتبان قرار می دهم. ولله الحمد اولا وآخرا.