مقالات خرداد ۱۳۹۰
از ميان شروحی که بر کتاب شهاب الأخبار قاضي قضاعي نوشته شده يکی هم شرحی است از آن عالم بزرگ شيعی در سده ششم قمری فضل الله راوندي. بر کتاب شهاب الأخبار شرح های متعددی نوشته شده و از جمله از سوی علمای امامی. اين متن از آثاری است که گرچه گردآورنده آن عالمی سنی مذهب بوده اما کتابش حتی نزد اسماعيليان شهرت داشته و زيديان و اماميان علاوه بر سنيان به اين کتاب التفات داشته...
يكشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۰:۳۴
پيشتر در يادداشتهای گذشته متذکر شديم که حواشی و زوائد ابانه هوسمي در فقه ناصري بيشتر حاصل مجالس تدريس اين متن فقهی بوده است و هر بار استادان با بهره گيری از شرح خود هوسمي بر کتاب و نيز حواشی و تعليقات گذشتگان مواردی را بر آنچه پيشتر در حواشی نسخه های درسی تدوين و تقرير شده بود، حال به واسطه خودشان و يا شاگردانشان اضافه می کرده اند. در اينجا نمونه ای را می آورم از...
سه شنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۵:۱۳
شريف مرتضی بی ترديد يکی از مهمترين دانشمندان امامی مذهب در جميع اعصار است. وی فقيهی برجسته، متکلمی زبر دست، اديبی کم نظير و اصولی دقيق النظری بوده است که محضر دانشمندان مختلف شيعی، سنی و معتزلی را در علوم گوناگون درک کرد. مهمترين ويژگی او اعتدال در انديشه و التزام به مبانی و بهره گيری از عنصر عقل در مواجهه با متون و گزاره های دينی بوده است. اين همه موجب شده است که...
دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۲:۱۷
دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱:۲۷
درباره دانشمندان خوارزمی سده های گذشته متأسفانه اطلاعات زيادی در اختيار نيست. بسياری از کتابهايی که دانشمندان خوارزمی نوشته اند در موضوعات مختلف دينی و علمی از ميان رفته و از آن جمله چند کتابی که درباره رجال خوارزم نوشته شده است. در اين ميان به طور خاص بايد از تاريخ خوارزم ابن ارسلان (محمود بن محمد بن عباس الخوارزمي، درگذشته سال 568 ق) ياد کرد که متأسفانه از ميان...
چهارشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۱:۴۹
بنده هادی درویشی، دانشجوی دکتری جامعه شناسی و در حال نگارش رساله خود با موضوع نسبت میان بنیادگرایی و تشیع در ایران معاصر زیر نظر دکتر سارا شریعتی هستم.
جهت انجام رساله، مصاحبه هایی را با صاحب نظران و متخصصان انجام داده ام، که قرار است بزودی در قالب کتاب منتشر گردد. بسیار مایلم که مصاحبه جنابعالی نیز در کتاب آورده شود. چند ماه قبل از طریق کانال تلگرام جنابعالی درخواست مصاحبه کردم ولی شما بدلیل ضیق وقت، آن را به چند ماه دیگر موکول کردید. خواهشمندم در صورت امکان، سوالات مصاحبه را پاسخ فرمایید.
سوالات مصاحبه:
۱. تعریف شما از بنیادگرایی و شاخص¬های آن چیست؟
۲. چه معادل¬هایی را برای بنیاد¬گرایی پیشنهاد می¬دهید؟
۳. به نظر شما بنیاد¬گرایی جنبشی اجتماعی است؟ یا فرهنگی؟ یا دینی؟ یا سیاسی؟
۴. آیا می¬توان از پدیده¬ای با عنوان بنیادگرایی در ایران نام برد؟
۵. مصادیق بنیادگرایی در ایران کدامند؟
۶. نسبت بنیادگرایی و تشیع چیست؟
۷. نسبت بنیادگرایی و دین رسمی چیست؟
۸. آیا بنیادگرایی مصداقی از بازگشت امر دینی است؟
با نهایت سپاس و ارادت
هادی درویشی
موضوع رسالۀ دکتری من دربارۀ عبدالقاهر جرجانی است که متکلمی بلاغی در قرن پنجم و از جرجان است. کتابهایی که دربارۀ زندگی او نوشته‌اند عموما با یک یا دو قرن فاصله و بیشتر از او نوشته شده‌اند و نمی‌دانم چقدر اطلاعاتشان معتبر است. در این کتابها عبدالقاهر جرجانی شافعی و اشعری معرفی شده است. البته در کتاب مسالک الابصار ابن فضل الله آمده که جرجانی در فروع شافعی و در اصول اشعری بوده است.
سوال اول اینکه مگر تقسیمات شافعی و حنبلی و... بنا به فقه و تقسیم معتزلی و اشعری بنا به کلام نیست؛ مخصوصا بنا به تقسیم‌بندیهای قرن پنج هجری در ایران؟
سوال دوم اینکه ایا گفتۀ قدما دربارۀ مذهب کلامی کسی، بیانگر صدق این گزاره است؟ چیزی که از کتابها دستگیرم شده اینکه شاید مولفان با پیش فرض اختلاف نظر جرجانی با قاضی عبدالجبار در بلاغت آنها را به این نتیجه رسانده است که جرجانی اشعری بوده است؛ در حالی که جرجانی پیوسته از جاحظ معتزلی به نیکی یاد کرده است.
در هر حال نیازمند منابعی به فارسی یا عربی دربارۀ اصول اشعریان و معتزلیان در قرن پنجم هستم. پیشاپیش از شما متشکرم