در کتاب فهارس الشيعة تأليف آقای خداميان آراني از جمله فهارس هشتگانه ای که در آن کتاب بازسازی شده، فهرستی است منسوب به عبد الله بن جعفر الحميري، محدث بلند آوازه امامی آخر سده سوم قمری. مستند ايشان در وجود چنين فهرستی کلامی است از شيخ طوسي در ذيل ترجمه حميري در الفهرست (ص 293 تا 294) با اين عبارت: " عبد اللّه بن جعفر الحميري، يكنّى أبا العبّاس، القمّي، ثقة. له كتب، منها:...

روايتی است در کتاب بحار الأنوار علامه مجلسي که وی آن را از کتاب زوائد الفوائد فرزند ابن طاووس نقل می کند؛ در فضل روز نهم ربيع الأول با اين سند (بحار الأنوار،ج 95 / ص 351 – 352): "قال السيد ابن طاوس - ره - في كتاب زوايد الفوائد : روى ابن أبي العلاء الهمداني الواسطي ويحيي بن محمد بن حويج البغدادي قالا : تنازعنا في ابن الخطاب واشتبه علينا أمره ، فقصدنا جميعا أحمد بن إسحاق...

اخيراً کتابی از قم و به لطف فاضل محترم آقای رضا مختاری به دستم رسيد با عنوان فهارس الشيعة تأليف و گردآوری آقای مهدی خداميان آرانی. در اين کتاب شماری از فهرستهای روايی کهن شيعی که جزء منابع دو فهرست نجاشي و طوسي بوده بر اساس همين دو کتاب بازسازی شده است. البته بر اين شمار تعدادی ديگر هم می توان افزود اما نويسنده گويا تنها به شناسايی همين تعداد که در دو جلد فراهم...

شيخ صدوق کتاب التوحيد را در محيطی نگاشت (در ري) که معتزليان حضوری فعال داشتند و از قدرت و نفوذ فوق العاده ای برخوردار بودند. سبب عمده تأليف اين کتاب، همانطور که خود شيخ صدوق در مقدمه اين اثر می نويسد آن است که گروهی از مخالفان، شيعيان را متهم به عقايد تشبيهی و جبری می کرده اند و از اينرو شيخ صدوق در اين کتاب می کوشد با ارائه احاديث اهل بيت در باب توحيد و عدل، تنزيهی...

آنچه در اين بخش مد نظر داريم نقدی است کلی بر دروس فارسی معارف مرحوم آقای حلبی. اين دروس که همينک در شکل مکتوب در اختيار است، در اصل درس گفتارهايی بوده از مرحوم حلبی برای جمع محدودی از شاگردان که بعدا صورت مکتوب و مهذب آن منتشر شده است. از آنجا که مخاطبان اين دروس عمدتا نا آشنايان به علوم حوزوی و مباحث فلسفی و کلامی و اصولی بوده اند، طبعا در اين درسها بيش از آنکه...

ابو حاتم رازي از دعات و دانشمندان برجسته ري است، در آغاز سده چهارم که از وی چندين کتاب به چاپ رسيده که مهمترين آنها کتاب الاصلاح است در آموزه های اسماعيلی و مشهورترين آنها نيز کتاب الزينة است که دو بخش متفاوت آن در دو چاپ جداگانه در اختيار است و البته هنوز چاپ کاملی بر اساس همه بخشهای نسخه های کهن و جديد آن صورت نگرفته است. می دانيم که کتاب الزينه ابو حاتم رازي...

در ميان نسخه های کتاب السفينة الجامعة تأليف حاکم جشمي، دانشمند معتزلی خراسان در نيمه دوم سده پنجم قمری نسخه ای است که از روی نسخه ای کتابت شده که برای خزانه يکی از فرمانروايان اسماعيلی مذهب صليحي در يمن کتابت شده بوده است؛ کتابخانه المکرّم احمد بن علي الصليحي. از اين نسخه خاص که ظاهرا کامل بوده تنها جزء پنجم آن گويا باقی مانده است (برای آشنايی با کتاب حاکم جشمي،...

در ميان رسائل و کتابهايی که به زيد بن علي نسبت داده شده و به چاپ رسيده است، رساله کوتاهی است به نام تثبيت الإمامة. اين رساله با سندی از سنت زيديان کوفي و با محوريت ابو عبد الله العلوي، دانشمند برجسته زيدی کوفه در نيمه اول سده پنجم قمری در اختيار است. اين رساله در اصل در انوار اليقين دانشمند زيدی يمن در سده هفتم امام حسن بن بدر الدين نقل شده که از آن نسخه های متعددی...