از نويسنده اين سطور تاکنون چندين مقاله و يادداشت درباره ابن بطريق، کتاب عمده او و رواج اين کتاب و شهرت نويسنده آن در ميان زيديان يمن منتشر شده است. کتاب عمده در زمان خود نويسنده به يمن آمد و با وجود آنکه ابن بطريق امامی مذهب بود، اما کتابهايش مورد استقبال زيديان يمن قرار گرفت. پيشتر در همين سايت نسخه ای بسيار کهن از کتاب عمده را که در يکی از کتابخانه های يمن موجود...

چندی پيش دوست دانشمندم آقای رسول جعفريان، مقاله ای کوتاه درباره چند نسخه از کتابخانه شاهرخ تيموري منتشر کردند که در ضمن آن نشانی نسخه ای را ارائه دادند از کتاب ضياء الحلوم محمد بن نشوان الحميري(درگذشته اوائل سده هفتم. در هدية العارفين، 2/109 تاريخ مرگ او 610 ق گزارش شده اما مستند آن را نمی دانم. به هر حال او ظاهرا پيش از 614 ق، سال درگذشت منصور بالله درگذشته بوده است) که...

در پنجاه ساله اخير در ايران مطالعات در حوزه فلسفه اسلامی شتاب بيشتری نسبت به گذشته پيدا کرده است. متنهای زيادی تصحيح شده و برخی از کتابهای فلسفی نيز به فارسی ترجمه شده است. به ويژه شناخت ما از فلسفه ملا صدرا با انتشار تقريبا کامل آثارش و نيز ترجمه و شرح نويسی بر آن بسيار بهبود يافته است. کتابهايی مانند بداية الحکمة و نهاية الحکمة هم آخرين نمونه های متنهای درسی...

از حدود نيمه سده ششم قمري کلام معتزلی از طريق انتقال کتابهای معتزلی و زيدی ري و خراسان وارد يمن شد و زيديان يمنی به کلام بهشمي دلبستگی پيدا کردند. مهمترين نمايندگان اين گرايش در يمن قاضي جعفر ابن عبد السلام و شاگردش الحسن بن محمد الرصّاص بودند که در نيمه سده ششم فعال بودند و کتابهای متعددی درباره کلام معتزلی و مباحث دقيق و جليل آن نگاشتند (برای تفصيل در اين زمينه،...

در اين سلسله يادداشتها مجموعه ای از نسخه های خطي که در طی دو سفر به مونيخ در کتابخانه دولتی آنجا، در ضمن مجموعه نسخه های عربی، مجموعه گلازر ديده ام گزارش وار معرفی می کنم. در شماره های آينده اين سلسله يادداشتها، توضيحات اضافی درباره پاره ای از اين نسخه ها، بخشهای مفيد و يا يادداشتهايی که همان زمان از اين نسخه ها تهيه کرده ام و برای مطالعه کلام و فقه زيدی و معتزلی...

از ميان آثار حاکم جشمي، متکلم برجسته معتزلی مذهب ايرانی در اواخر سده پنجم قمری، از عالمان بيهق (روستای چشم/ جشم) تاکنون تنها تعدادی محدود به چاپ رسيده است. بزرگترين کتاب او تفسير مهم اوست که می دانيم بزرگترين و مهمترين تفسيری است که از معتزليان برجای مانده است. در حالی که تفسير اين دانشمند ايرانی همينک در دستنويسهايی ايرانی آن در دسترس نيست، اما به دليل انتقال...