ابو بکر محمد بن علي بن اسماعيل قفّال شاشي، معروف به قفّال کبير (د. 365 ق)، فقيه برجسته شافعي مذهب ماوراء النهر با تمايلات معتزلی، کتاب بسيار مهم و مغفولی دارد در فقه به نام "محاسن الشريعة" که در آن بر اساس باور او به ابتنای شريعت بر "مصلحت" عباد و به تعبيرش بر "سياست فاضله"(ص 17 : "السياسة الفاضلة السمحة") به ابواب فقه پرداخته است. او را برخی از شرح حال نگارانش به دلائلی...

درباره نويسنده تفسير بصائر يميني، معين الدين ابو العلاء محمد بن بيان الحقّ محمود بن أبي الحسن بن الحسين النيسابوري الغزنوي اطلاعات بسيار کمی در اختيار است. بخشی از اطلاعاتی که تاکنون مد نظر محققان قرار گرفته بود؛ ريشه در اطلاعاتی مختصر داشت که عوفي در لباب الألباب درباره او و پدرش ارائه داده است. اين موارد را شادروان محمد قزويني در يادداشتی درباره کتاب بصائر...

پيشتر در همين مجموعه "بررسيهای تاريخی" به نسخه تفسيری اشاره کردم ناشناخته در کتابخانه نور عثمانية و به شماره 248 به نام تفسير "تلخيص الدرر" و منسوب به شخصی به نام "عبد الحميد بن عبد المجيد الحاکمي" که به نظرم نويسنده ای کرّامي می آمد (درباره اين شخصيت اطلاعات محدودی بعداً به دست آوردم که انشاء الله در دنباله اين سلسله يادداشتها منتشر خواهد شد). نويسنده تلخيص الدرر از...

کتاب نصيحة الملوک که به ماوردي منسوب است و تاکنون دست کم سه بار چاپ شده، و نيز دکتر رضوان السيد سالهاست بنا دارد آنرا به نام و با انتساب به ماوردي چاپ کند، با وجود اينکه مکرر در آثاری که درباره انديشه سياسی اسلامی و به ويژه انديشه ماوردي نوشته شده از آن به عنوان اثری از ماوردي بهره گرفته شده، قطعاً از او نيست و تنها ملاحظه و مقايسه اندکی ميان اين کتاب با ديگر آثار...

پيشتر در اين سايت و اينک در کتاب بررسيهای تاريخی مقاله ای از نويسنده اين سطور درج شده درباره مسئله انتساب کتاب الشجرة المبارکة به فخر رازي. حال که بنا دارم برخی از يادداشتهای قديم خود را درباره دانش انساب سادات به تدريح منتشر کنم، مناسب ديدم در اين يادداشت دوباره به اين کتاب باز گردم. در آن مقاله نظر من اين بود که کتاب الشجرة المبارکة نمی تواند از فخر رازي باشد....