در مجموعه ای که در کتابخانه کوپريلی موجود است و من تنها عکسی نه چندان مطلوب از چند صفحه آن را در اختيار دارم؛ برگی از رساله ای يا کتابی ديده می شود از شخصی به نام ابوالفرج بن سعد بن ابی الفرج بن محمد بن علي بن يوسف "المعروف بابن الخلال" که تاکنون نتوانسته ام او را شناسايی کنم. وی در آغاز اين نوشته، و پس از خطبه آغازين که با اين عبارات آغاز می شود: "الحمد لله الذي لا...

اختلاف در تفسير متن مقدس و اختلافات در حوزه هاي الهيات و مباحث حقوقي ميان شيعه و اهل سنت كه خود نتيجه تحولات تاريخي و شرايط اجتماعي و سياسي در تاريخ اسلام بوده ، موجبات تمايز دو منظومه فقه سياسي اهل سنت و شيعه را به طور تاريخی فراهم كرده است. اين تمايزات در بنيادي ترين ريشه هاي آن به اختلاف در نگرش اهل سنت و شيعه به سه مقوله امت ، مرجعيت و مشروعيت بازمي گردد و در...

حدود شش سال پيش مقاله ای از نويسنده اين سطور در کتاب ماه دين منتشر شد درباره کراميه که در آن پاره ای از متون کرامی تازه ياب را معرفی و تحليل سندی کرده بودم. در اين مقاله به حساب خودم برای اولين بار نشان دادم که نويسنده کرامی مذهب و خراسانی زين الفتی و المباني لنظم المعاني که پيشتر تعلق هر دو کتاب را به يک نويسنده خاص در همان مجله در مقاله ای کوتاه متذکر شده بودم، ابن...

...

معتزليان به دليل اهميت ضرورت تأويل آيات متشابه قرآن به تفسير قرآن و به ويژه تفسير آيات متشابه قرآن همت بسيار زيادی داشته اند. در الفهرست ابن نديم، با شماری از آثار تفسيری معتزله آشنا می شويم؛ آثاری در تفسير کامل قرآن و يا تفسير آيات متشابه. در کتابهای طبقات معتزله و نيز آثار ادبی و تاريخی و رجالی که به مناسبت ذکری از معتزله و اعلام آنان در آن کتابها شده است، به...

کتاب النصوص شيخ صدوق از کتابهای مهمی در رابطه با اثبات امامت امامان و تسلسل امامت و روايات دوازده امام بوده که متأسفانه علی الظاهر از ميان رفته است. البته در کتاب الذريعة، آقا بزرگ چند نسخه آن و نيز نسخه منتخبی از آنرا معرفی می کند که ظاهرا همگی نسخه های کتاب کفاية الأثر خزاز قمي هستند. در دوره صفوی نويسندگانی مانند علامه مجلسی و سيد هاشم بحراني، از کتاب النصوص...

اتان کلبرگ در کتابی گرانقدر، بر اساس آثار موجود ابن طاووس، مجموعه آثاری را که او در کتابخانه گرانقدر شخصی خود و يا در کتابخانه های عمومی و خصوصی دورانش در بغداد و حله و نجف و ديگر شهرها ديده بوده و از آنها با دقتی ستودنی در آثارش نقلی و يا توضيحی ارائه کرده بوده است را معرفی کرد و درباره آنها توضيحاتی مفيد ارائه داد. پيش از ابن طاووس، در ميان علمای شيعه ابن شهرآشوب،...