اخبار السيد الحميري، از المرزباني، ص 21 وأخبرنا المرزباني قال: حدثنا عبد الله محمد ابن أبي سعيد البزار قال: حدثنا إسحاق بن محمد النخعي قال: حدثني الحسن بن المعتز الكسلان الكوفي عن أبيه عن السيد ابن محمد الحميري قال: رأيت النبي (ص) في المنام وكأنه في حديقة نخل وإلى جانبها أرض كأنها كافورة ليس فيها شئ، فقال لي: أتدري لمن هذه النخل؟ قلت: لا يا رسول الله قال:...

ابو يعقوب اسحاق بن محمد بن احمد بن ابان النخعي (د. 286 ق) از ادبای برجسته شيعی و از غلات معروف و صاحب طريقه ای است در عقايد غاليانه شيعی که تا چند قرن بعد از او همچنان تداوم و حضور داشته است. در منابع موجود نصيري درباره اختلافات او با پيشوايان نصيريه و اختلافات نصيريان با اتباع او که در آغاز بيشتر به اسحاقيه معروف بوده اند و بعدها با وجود تأثير پذيری عميق خود از نصيريه...

آقای محمد باقر ملکيان در شماره بسيار مفيد و مختص شريف مرتضی از مجله کتاب شيعه مقاله ای دارند درباره نسبت کتاب ذريعه شریف مرتضی و عده شيخ. احتمال می دهم الآن نظر نويسنده درباره اين موضوع تغيير کرده اما چون محتوای اين مقاله با آنچه قبلاً از نويسنده اين سطور منتشر شد مخالف است مناسب ديدم اينجا به دو سه نکته اشاره کنم؛ به ويژه اينکه در اين مقاله نسبتی به مقام شريف...

اين روايت را علامه مجلسي در بحار الأنوار (جلد 30، ص 246 به بعد) نقل کرده و منبع خود را يکی از کتاب های مناقب می خواند که " أصل عتيق" بوده است. او در پايان نقل اين روايت که از مضامين و راويش مفضل جعفي معلوم است ريشه در سنت احاديث نصيريه و يا غلاتی مشابه آنان دارد درباره آن می نويسد: " وهذا الخبر وإن كان غريبا غير مذكور في الكتب المعتبرة ، لكن لما وجدناه في أصل عتيق أخرجناه"....

امروز شماره خاص شريف مرتضی از مجله کتاب شيعه به دستم رسيد. کار خوبی است منتهی مناسب ديدم اينجا چند نکته را بيان کنم تا سردبير مجله دقت بيشتری بعد از اين در چاپ مقالات اعمال کند. آقای حيدر البياتی در مقاله کتابشناسی شريف مرتضی در فهم کلمات برخی از يادداشت های بنده در کاتبان درباره شريف مرتضی به خطا رفته اند و يا در نقل مطالب دقت نکرده اند. از اين میان است آنچه من...

بنياد تفکر شيخی بر نظريه رکن رابع استوار است. اين نظريه گرچه به تصريح در کتاب های شيخ احمد احسایی و سيد کاظم رشتي ذکر نشده اما مبانی آن از سوی آن دو به صورت پراکنده و در عين حال پيوسته با ديگر مبانی اصلی منظومه فکری شيخيه مطرح شده است. حاج محمد کريم خان کرمانی بعداً اين نظريه را بسط داد و درباره آن در آثارش و از جمله مجلد چهارم ارشاد العوام به تفصيل بحث کرد. سخن ما...

بر آگاهان بر مکتب شيخی و ميراث فکری و دينی شيخ احمد احسایی و اتباعش و از جمله سيد کاظم رشتي و حاج محمد کريمخان کرمانی پوشيده نيست که يکی از احاديثی که مبنای اصلی جهانبينی آنان و نظريه شان درباره عالم تکوين را تشکيل می دهد پاره ای است از حديثی به روايت مفضل جعفي و منسوب به امام صادق که از آن به حديث "اکوان سته" ياد می کنند. در اين نوشته نشان خواهيم ديد اين حديث از ميراث...

اين بحث قسمت اول از سلسله بحث هایی است از ميراث...

خلاصه مقاله ای به زبان های انگليسی و فرانسه که سال گذشته منتشر...

محمود ابن الملاحمي (المتوفی سنة 536 الهجري) کان هو واحد من أهم المتکلمين المعتزلة في عصر ما بعد القاضي عبد الجبّار. کان يعيش في خوارزم و کان صديقاً و زميلاً للزمخشري، المفسّر المعروف المعتزلي. في عصره خوارزم کانت من أهم المراکز للفکر المعتزلي ونحن نعرف اليوم أنّ الفکر الاعتزالي دخل خوارزم منذ مدة قبل عصر الملاحمي. في القرن السادس الهجري کانت مدينة الري هي المرکز...

خلاصه مختصری است از مقاله ای که چند سال پيش به زبان فرانسه درباره اين موضوع منتشر...

پيشگفتار فارسی کتاب در دست، چاپ نسخه برگردان نسخه ای خطی است از کتاب شرح مقدمة الکلام که اصل آن در مجموعه عاطف افندی در کتابخانه سليمانيه استانبول نگهداری می شود. اين نسخه نفيس و کهنسال شرحی است از عالمی امامی از حلب در سده ششم قمری بر مقدمه شيخ طوسی در علم کلام که می دانيم خود از آثار بسيار ارزشمند شيخ است. اين رساله کوتاه شيخ طوسی، موسوم به مقدمة في المدخل الی...

مقدمه فارسی کتاب حاضر چاپ نسخه برگردان کتابی است در علم اصول فقه از عالم و متکلم برجسته معتزلی خوارزم محمود الملاحمي (د. 536 ق) که تاکنون آثار ديگری از او در دانش کلام به چاپ رسيده است. نخستين بار ويلفرد مادلونگ با همکاری مارتين مکدرموت بخشهای باقيمانده از اثر مهم کلامی او به نام المعتمد في اصول الدين را منتشر کرد. پس از آن، کتاب الفائق وی که مختصر کاملی از کتاب...

پیشگفتار فارسی کتاب حاضر چاپ نسخه برگردان کتاب المحجة البيضاء في أصول الدين تأليف حسام الدين عبد الله بن زيد العنسي (د. 667 ق)، يکی از مهمترين دانشمندان و متکلمان و فقيهان زيدی يمن است. اين کتاب در دانش کلام معتزلی/ زيدی است و نسخه حاضر شامل چهار قسمت اول کتاب است و شامل بحثهای مهم و ارزشمندی در خصوص توحيد، عدل، نبوت و مسائل وابسته به این موضوعات است. در مقدمه...

پيشگفتار به قلم حسن انصاری کتابی که در برابر خود داريد چاپ نسخه برگردان مجموعه ای از رساله ها و کتابهای فلسفی است که تاريخ کتابت آن به دوران صفوی باز می گردد؛ دورانی که در آن سنت فلسفی در اسلام تجديد شد؛ آن هم با احيای مجدد سنت سينوی به جای کلام فلسفی متأثر از فخر رازي و خواجه طوسي. درست است که آرای فلاسفه مسلمان و به ويژه ابن سينا همواره در سده های پس از ظهور کلام...

من در يک یادداشتی به مناسبتی سخنی کوتاه از نسبت کتاب الذريعة شريف مرتضی عدة الأصول شيخ طوسي گفتم. دوستی از من خواست در این باره توصيح بيشتری بنويسم. در برخی پژوهش های غربی درباره اصول فقه شيعی هم دیده ام در این باره سخنی گفته شده و به اشتباه چنین تصور شده که مطالب کتاب الذريعة بعد از کتاب شيخ نوشته شده و حتی در پاسخ به مواضع شيخ است. در اینجا چند نکته ديگر و مرتبط...

8 ب: أخبرنا الإمام الأستاذ أبو جعفر محمد بن عمر بن أبي علي الجدرقاني بقرية وانجان رحمه الله // 9 الف أخ عبد المجيد بن عبدالغفّار العوفي أخ ابراهيم بن إسماعيل أخ علي بن أبي طالب الحسني أخ قاضي القضاة عبد الجبّار بن أحمد رحمه الله أخ أبو الحسن الخطيب بإصبهان ح عبد الله بن اسحاق ح عبد العزيز بن معاوية ح محمد بن ابراهيم ح بقية عن ثور عن خالد بن معدان قال لقيت واثلة بن...

آقای مادلونگ، چنانکه گذشت، اثری از هشام بن الحکم را به عنوان منبع اصلی کتاب فرق الشيعة و آن هم منبعی که به عين الفاظ در اين کتاب نقل شده معرفی می کند. اين نظر فاقد دليل معتبر است. احتمالاً نويسنده فرق الشيعة از کتاب المقالات ابو عيسی الورّاق به عنوان منبع اصلی خود بهره برده و از آن طريق بعيد نيست کتابی از هشام در فرق شناسی شيعی، اگر حقيقتاً چنين اثری داشته، در...