(۱) شهید اول به نظر بسیاری از فقیهان شیعه برترین فقیه و بالاترین مقام در اجتهاد شیعی را دارا بوده است. با این وصف متأسفانه تاکنون جز پژوهش بسیار خوبی که دانشمند متتبع و دقیق آقای رضا مختاری درباره زندگی و آثارش تدون کرده درباره مبانی فقهی، دیدگاه های کلامی و از همه مهمتر سهم او در دانش اصول فقه تقریباً هیچ کار مهمی انجام نشده. یکی از شاهکارهای شهید اول کتاب...

از موارد جالبی که کمتر بدان توجه شده این است که عده ای در تاریخنگاری فلسفه اسلامی در عصر صفویه و بعد از آن اشاره می کنند به سهم ملا اسماعیل مازندرانی خواجویی به عنوان حکیمی که ملا مهدی نراقی از او بهره مند بوده و سهمی در انتقال فلسفه در اصفهان داشته است. رساله ابطال زمان موهوم او را هم که در تأیید نظریه حدوث دهری است معمولاً به عنوان یک مساهمت قابل قبول در فلسفه و...

دپارتمان مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون از مهمترین دپارتمان های مشابه در تمام غرب است. من نخستین بار سال ۲۰۰۹ به دلیل دعوتی که از من دانشگاه کرد آمدم اینجا و در دپارتمان این دانشگاه درباره مطرفیه از فرقه های زیدیه صحبت کردم. آن زمان نخستین باری بود که خانم پاتریشیا کرون را از نزدیک می دیدم. او البته استاد دانشگاه پرینستون نبود (گرچه گاه درس های آنجا ارائه...

دست کم چندین دهه است که نزاع مشهوری درگرفته است که آیا باید تفکر و فلسفه و علوم اسلامی را اسلامی خواند و یا عربی. اصل این ماجرا طبعاً ریشه های سیاسی دارد اما خوب گاه ابعاد متفاوتی هم به خود گرفته است. در برخی دپارتمانهای دانشگاهی که اساس بر تقسیم بندی زبانی است حتی در غرب گاه ترجیح داده می شود که به طور نمونه از فلسفه و یا دانش های عربی سخن رود تا مثلاً از فلسفه...

در گذشته تاریخ تمدن اسلامی حدیث ابزاری بود برای بیان اندیشه ها و درست تر بگویم باورهای مذهبی و البته ابراز تمایلات سیاسی و اجتماعی و ارزش های اخلاقی. در مجالس قصه گویان و بعدها در مجالس اهل وعظ توقع اینکه واعظ و یا قصه خوان از مبانی نظری برای انتقال افکار و ارزش ها و باورهای مذهبی بهره گیرد کمی خوش بینانه بود. آنان بهترین راه را نقل حدیث می دانستند. دولت ها و...

با این همه کتاب و مقاله ای که تاکنون در زبان های فارسی و عربی درباره تاریخ فقه شیعه امامیه نوشته شده باید بی گفتگو اذعان کنیم که با چند استثنا تقریباً هچ کار مفیدی درباره تاریخ فقه شیعه نوشته نشده است. کتاب آقای دکتر مدرسی تنها موردی است که باید به عنوان اثری ارزشمند اینجا از آن یاد کرد اما همان هم به اقتضای ماهیت کتاب نمی توانست تاریخ جامع فقه شیعه باشد. این در...

یکی از گرفتاریهای ما در بحث نقد حدیث این است که تا سخن از مبانی تاریخی و رجالی نقد حدیث و منزلت راویان در مورد برخی احادیث و متون ادعیه و از این قبیل پیش می آید عده ای ضمن پذیرفتن مطالب علمی مرتبط با وجود آنکه این مبانی ضعف حدیثی و یا حتی جعل آن را آشکار می کند در عین حال بر این نکته تکیه می کنند که آقا این حدیث مضامین بلندی دارد و مضامین نشان دهنده صحت حدیث است و...

مرحوم آقای سید مرتضی فیروزابادی کتابی دارد به نام فضائل الخمسة من الصحاح الستة. نويسنده تلاشش بيشتر گردآوري احاديثي بوده در فضائل اهل بيت كه عمدتاً در كتاب های معتبر و مورد تصدیق اهل سنت نقل شده است. این کتاب متأسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفت در حالی که به نظر من اهمیتش از بسیاری کتاب های مشابه بیشتر است؛ علاوه بر اینکه این کتاب مشکلی که در بسیاری کتابهای...

شاید نزدیک بیست و هفت و هشت سال پیش بود به مناسبتی دنبال کتاب فصل الخطاب حاجی نوری بودم، خیلی طول کشید تا اینکه نسخه ای از چاپ سنگی آن به دستم رسید. در بیشتر کتابخانه ها این کتاب در دسترس نبود. امروز گرچه هنوز نسخه ای با تصحیح انتقادی از آن به دست داده نشده اما کپی دیجیتال چاپ سنگی آن همه جا بر روی سایت ها هست و قابل دانلود. من از این کتاب طبعاً خوشم نمی آید، نه صرفاً...

مرحوم آقای طباطبایی تقریبا بیشتر عمر خود را وقف حدیث غدیر کرد. هم با مرحوم آقای امینی سالها همکاری کرد و هم در گردآوری منابع خطی حدیث غدیر و به ویژه تألیفات حدیثی اهل سنت تلاش کرد و هم در راستای تکمیل کتاب الغدیر کتابها و نوشته های مختلفی فراهم و تدوین کرد. تقریباً کتابی مهم در حدیث اهل سنت نبود که آن را در راستای گردآوری اسانید حدیث غدیر مورد کاوش و بررسی قرار...

آقایی به نام محمود هدایت افزا که البته من تاکنون گویا توفیق آشنایی با ایشان را نداشته ام در مطلبی تند و تیز به نقد نوشتار کوتاهی از من درباره کتاب مکتب در فرایند تکامل آقای مدرسی طباطبایی پرداخته است. من البته غیرت دینی آقای هدایت افزا را می توانم درک کنم اما بی حرمتی به قلم را البته نه. نوشته من در خصوص دفاع از کتاب آقای مدرسی نبود و در آنجا نوشتم که با جزئیات بحث...

اعتقاد به وجود کرامت از اولیاء دین مخصوص تشیع نیست. در میان اشاعره این اعتقاد شایع بوده و در تصوف خراسان هم همانطور که می دانیم موضوع کرامت صوفیه زمینه بسیاری از داستانسرایی ها بوده است. در تشیع از دیرباز درباره امکان جاری شدن معجزات و کرامات از ائمه شیعه میان متکلمان اختلاف نظر بوده که بخشی از آن به تعریفی بازمی گشته که از معجزه به دست داده می شده و تفاوت آن با...