مقالات آبان ۱۳۹۱
می دانيم که نسخه ای از تهذيب شيخ طوسي به خط او در اختيار شهيد دوم و فرزندش صاحب معالم بوده است. نسخه های کهنه ديگری هم از تهذيب در اختيار شهيد دوم و نسل شاگردان و شاگردان شاگردانش بوده که تاکنون برخی از آنها شناسايی شده است و از آن جمله نزد حسين بن عبد الصمد، پدر شيخ بهايي (نک: مقاله فاضل ارجمند محمد کاظم رحمتي در جلد سوم جُنگ انجمن نسخه شناسی. درباره وجود نسخه ای به...
سه شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۷:۳۶
برادران هاروني، يعنی ابو الحسين و ابو طالب هاروني دو دانشمند برجسته شيعی و دو امام از امامان به رسميت شناخته شده زيدی هستند که در اواخر سده چهارم و اوائل سده پنجم قمری در ري و طبرستان و جرجان فعال بوده اند. از آنان آثار متعددی باقی است و هر دو، هم در دانشهای نقلی و هم در دانشهای عقلی آثاری از خود بر جای گذارده اند. مهمترين آثار اين دو در فقه و کلام است. از ابو الحسين...
سه شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۳:۱۷
از شمار کتابهای در دست چاپ به صورت چاپ نسخه برگردان، دو کتاب زير مراحل نهايی کار را طی می کند:
1- شرح الإرشاد از أبو القاسم سليمان بن ناصر الأنصاري بر اساس کهنه ترين و کاملترين نسخه آن در استانبول. اين کتاب شرحی است بر ارشاد امام الحرمين جويني در دانش کلام اشعري و شارح نيز که از شاگردان جويني است از دانشمندان مشهور اشعري در خراسان است که تاکنون در دانش کلام قسمتی از...
يكشنبه ۲۸ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۲:۴۴
سه شنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۴:۵۳
یا سائلاً عنّی لتعرف مذهبی
هیهات دونک مانع و منیع
إن کنت تنکرنی أنا الفرد الذی
لا تابع ابداً و لا متبوع
(قطعه شعری از حسن بن حمزه شيرازي)
بهتر است دنباله بحثمان را درباره مناسبات تشيع و تصوف در چارچوب معرفی فيلسوف و عارفی شيعی درست از اينجا آغاز کنيم که اسماعيل بغدادي در دو جای مختلف هدية العارفين از دو شخصيت سخن به ميان آورده که شايد در وهله اول چنين به نظر رسد...
سه شنبه ۹ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۳:۱۶
بنده هادی درویشی، دانشجوی دکتری جامعه شناسی و در حال نگارش رساله خود با موضوع نسبت میان بنیادگرایی و تشیع در ایران معاصر زیر نظر دکتر سارا شریعتی هستم.
جهت انجام رساله، مصاحبه هایی را با صاحب نظران و متخصصان انجام داده ام، که قرار است بزودی در قالب کتاب منتشر گردد. بسیار مایلم که مصاحبه جنابعالی نیز در کتاب آورده شود. چند ماه قبل از طریق کانال تلگرام جنابعالی درخواست مصاحبه کردم ولی شما بدلیل ضیق وقت، آن را به چند ماه دیگر موکول کردید. خواهشمندم در صورت امکان، سوالات مصاحبه را پاسخ فرمایید.
سوالات مصاحبه:
۱. تعریف شما از بنیادگرایی و شاخص¬های آن چیست؟
۲. چه معادل¬هایی را برای بنیاد¬گرایی پیشنهاد می¬دهید؟
۳. به نظر شما بنیاد¬گرایی جنبشی اجتماعی است؟ یا فرهنگی؟ یا دینی؟ یا سیاسی؟
۴. آیا می¬توان از پدیده¬ای با عنوان بنیادگرایی در ایران نام برد؟
۵. مصادیق بنیادگرایی در ایران کدامند؟
۶. نسبت بنیادگرایی و تشیع چیست؟
۷. نسبت بنیادگرایی و دین رسمی چیست؟
۸. آیا بنیادگرایی مصداقی از بازگشت امر دینی است؟
با نهایت سپاس و ارادت
هادی درویشی
موضوع رسالۀ دکتری من دربارۀ عبدالقاهر جرجانی است که متکلمی بلاغی در قرن پنجم و از جرجان است. کتابهایی که دربارۀ زندگی او نوشته‌اند عموما با یک یا دو قرن فاصله و بیشتر از او نوشته شده‌اند و نمی‌دانم چقدر اطلاعاتشان معتبر است. در این کتابها عبدالقاهر جرجانی شافعی و اشعری معرفی شده است. البته در کتاب مسالک الابصار ابن فضل الله آمده که جرجانی در فروع شافعی و در اصول اشعری بوده است.
سوال اول اینکه مگر تقسیمات شافعی و حنبلی و... بنا به فقه و تقسیم معتزلی و اشعری بنا به کلام نیست؛ مخصوصا بنا به تقسیم‌بندیهای قرن پنج هجری در ایران؟
سوال دوم اینکه ایا گفتۀ قدما دربارۀ مذهب کلامی کسی، بیانگر صدق این گزاره است؟ چیزی که از کتابها دستگیرم شده اینکه شاید مولفان با پیش فرض اختلاف نظر جرجانی با قاضی عبدالجبار در بلاغت آنها را به این نتیجه رسانده است که جرجانی اشعری بوده است؛ در حالی که جرجانی پیوسته از جاحظ معتزلی به نیکی یاد کرده است.
در هر حال نیازمند منابعی به فارسی یا عربی دربارۀ اصول اشعریان و معتزلیان در قرن پنجم هستم. پیشاپیش از شما متشکرم