شيخ منتجب الدين رازي در فهرست خود (ص 8)، تفسيری بزرگ در ده جلد را از ابو سعد سمّان، محدث و متکلم معتزلی نيمه اول سده پنجم قمری ري به نام البستان في تفسير القرآن نام می برد که البته در ديگر منابع از آن يادی نشده و از آن هيچ نشانی در اختيار نيست. محتمل است که شيخ منتجب الدين در انتساب اين کتاب به ابو سعد سمّان دچار سهو شده است. با اين وصف ما از تفسيری از يک سمّان ديگر که...

نسخه جديد با تکميلات و اصلاحاتی...

تقديم به استاد گرانقدر جناب آقای محمد آصف فکرت که قرائتی شايسته از ابيات رودکی پيشنهاد...

ابو سعد سمّان، محدث و متکلم برجسته معتزلی / زيدي ري در نيمه اول سده پنجم قمری امالی ارزشمندی در حديث دارد که تنها قسمتی از آن باقی مانده است. ما پيشتر در اين سايت، نسخه اين امالي را که در کتابخانه آمبروزيانا در ميلان نگهداری می شود معرفی کرديم. از ابواب اين کتاب، بابی هم هست که قسمتی از آن مشتمل است بر تعدادی از روايات و احاديثی که در آن کلمه و يا تعبير و يا جمله ای...

از منابع مهم درباره عالمان بغداد در دوران پس از خطيب بغدادي و سمعاني، ذيل ابن الدبيثي است که اخيرا به کوشش بشار عواد معروف به چاپ رسيده است؛ تصحيحی پاکيزه با يک نقص و آن اينکه به صورت شگفت آوری محقق دانشمند کتاب از وجود نسخه کهنه سال و مهم اين کتاب در کتابخانه پرينستون بی اطلاع بوده و لذا از آن در تصحيح کتاب و سازواره انتقادی خود بهره نبرده است. اين در حالی است که...

زمخشري، دانشمند و مفسر برجسته معتزلی را بيشتر به تخصص در ادب و نيز تفسير می شناسند. اما همينک و به ويژه بر اساس شرح حالی که از او در کتاب اندرسباني در اختيار است می دانيم که وی در روايت حديث هم دست داشته و اصلا کتابی درباره اخبار و احاديث داشته به نام فصوص الأخبار و نيز کتابی در زيادات آن. اندرسباني می نويسد که زمخشري نخستين کسی بود که علم حديث را در خوارزم احياء کرد...

ابو سعد خرگوشي (د. 406 يا 407 ق)، صوفي و دانشمند شافعي اشعري مسلک نيشابور نويسنده چندين کتاب در تصوف و علوم حديث و وعظ است. از آن ميان کتاب تهذيب الأسرار دستينه ای درباره آداب و مراتب و احوال صوفيه است و به چاپ رسيده است. شرف النبي او هم که درباره پيامبر اکرم (ص) است هم متن اصلی و هم ترجمه کهن فارسی آن منتشر شده است. چاپ نسخه برگردان کتاب اللوامع او هم که کتابی در تفسير...