مقالات اسفند ۱۳۸۹
درباره فقه زيدی تحقيقات زيادی تاکنون صورت نگرفته است. از زمانی که مسند زيد بن علي برای نخستين بار وسيله گريفينی تصحيح و منتشر شد (ميلان، 1919م)، البته توجه به فقه زيدی ميان محققان غربی همواره مد نظر بوده است؛ اما عملا در زمينه تحولات فقه زيدی و مکاتب مختلف آن تاکنون تحقيقات پيشرفت قابل توجهی نداشته است. در اين ميان البته محمد ابو زهره کتابی درباره فقه امام زيد منتشر...
پنجشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۹ ساعت ۱۴:۰۸
آشنايان با ميراث ابن شهرآشوب به خوبی می دانند که او گاه در کتابهای خود به دانشمندی به نام "الفلکي/ الفلکي الطوسي/ ابو العباس الفلکي" و گاه با عنوان "الفلکي المفسّر" ارجاع می دهد و نقلهايی از او را در آثارش می آورد. خود او در معالم العلماء از اين " الفلکي" نام برده است، با عنوان "ابو العباس أحمد بن الحسن بن علي الفلکي الطوسي المفسّر" و بی هيچ توضيحی درباره او دو کتاب را...
سه شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۸۹ ساعت ۴:۲۶
امروز کتابی به دستم رسيد که به تازگی در قم منتشر شده است (1431 ق)؛ کتاب لبّ اللباب در دو جلد و تأليف قطب الدين راوندي؛ عالم برجسته امامی در سده ششم قمری (د. 573 ق). اين کتاب به کوشش آقای سيد حسين جعفري زنجاني منتشر شده است. چند نکته ای درباره اين کتاب و تحقيق حاضر لازم است تذکر دهم؛ اميد که به کار آيد.
1- نخستين بار نويسنده اين سطور در مقاله ای کوتاه در مجله نشر دانش (پاييز...
پنجشنبه ۵ اسفند ۱۳۸۹ ساعت ۲۰:۲۱
يکی از مهمترين اختلافات و تمايزات ميان معتزليان و اشعريان مسئله تفسير و تبيين کيفيت کلام خداوند و ماهيت قرآن کريم از نقطه نظر طبيعت وجودی آن بوده است. البته اصل اختلاف به دورانی کهنتر در تاريخ علم کلام با می گردد و نخستين بحثها در اين زمينه به جهميان و گروههای وابسته به آنان در سده دوم مربوط است. خود اين بحث با اين وجود تابعی از بحث مهمتر صفات و نسبت صفات با ذات از...
دوشنبه ۲ اسفند ۱۳۸۹ ساعت ۱۸:۴۶
بنده هادی درویشی، دانشجوی دکتری جامعه شناسی و در حال نگارش رساله خود با موضوع نسبت میان بنیادگرایی و تشیع در ایران معاصر زیر نظر دکتر سارا شریعتی هستم.
جهت انجام رساله، مصاحبه هایی را با صاحب نظران و متخصصان انجام داده ام، که قرار است بزودی در قالب کتاب منتشر گردد. بسیار مایلم که مصاحبه جنابعالی نیز در کتاب آورده شود. چند ماه قبل از طریق کانال تلگرام جنابعالی درخواست مصاحبه کردم ولی شما بدلیل ضیق وقت، آن را به چند ماه دیگر موکول کردید. خواهشمندم در صورت امکان، سوالات مصاحبه را پاسخ فرمایید.
سوالات مصاحبه:
۱. تعریف شما از بنیادگرایی و شاخص¬های آن چیست؟
۲. چه معادل¬هایی را برای بنیاد¬گرایی پیشنهاد می¬دهید؟
۳. به نظر شما بنیاد¬گرایی جنبشی اجتماعی است؟ یا فرهنگی؟ یا دینی؟ یا سیاسی؟
۴. آیا می¬توان از پدیده¬ای با عنوان بنیادگرایی در ایران نام برد؟
۵. مصادیق بنیادگرایی در ایران کدامند؟
۶. نسبت بنیادگرایی و تشیع چیست؟
۷. نسبت بنیادگرایی و دین رسمی چیست؟
۸. آیا بنیادگرایی مصداقی از بازگشت امر دینی است؟
با نهایت سپاس و ارادت
هادی درویشی
موضوع رسالۀ دکتری من دربارۀ عبدالقاهر جرجانی است که متکلمی بلاغی در قرن پنجم و از جرجان است. کتابهایی که دربارۀ زندگی او نوشته‌اند عموما با یک یا دو قرن فاصله و بیشتر از او نوشته شده‌اند و نمی‌دانم چقدر اطلاعاتشان معتبر است. در این کتابها عبدالقاهر جرجانی شافعی و اشعری معرفی شده است. البته در کتاب مسالک الابصار ابن فضل الله آمده که جرجانی در فروع شافعی و در اصول اشعری بوده است.
سوال اول اینکه مگر تقسیمات شافعی و حنبلی و... بنا به فقه و تقسیم معتزلی و اشعری بنا به کلام نیست؛ مخصوصا بنا به تقسیم‌بندیهای قرن پنج هجری در ایران؟
سوال دوم اینکه ایا گفتۀ قدما دربارۀ مذهب کلامی کسی، بیانگر صدق این گزاره است؟ چیزی که از کتابها دستگیرم شده اینکه شاید مولفان با پیش فرض اختلاف نظر جرجانی با قاضی عبدالجبار در بلاغت آنها را به این نتیجه رسانده است که جرجانی اشعری بوده است؛ در حالی که جرجانی پیوسته از جاحظ معتزلی به نیکی یاد کرده است.
در هر حال نیازمند منابعی به فارسی یا عربی دربارۀ اصول اشعریان و معتزلیان در قرن پنجم هستم. پیشاپیش از شما متشکرم