مذهب کلامی ابو الحسن اشعري به ويژه با همت سه تن متکلم برجسته قاضي ابو بکر الباقلاني، ابو اسحاق اسفرايني و ابن فورک اصفهاني بازنويسی و مورد بحث و مطالعه و گسترش قرار گرفت و عملا به وسيله همين دانشمندان و نسل شاگردانشان و در فاصله صد و پنجاه سالی پس از مرگ اشعري به بومهای مختلف اسلامی نفوذ پيدا کرد و نه تنها در مشرق اسلامی و بل در مغرب اسلامی هم نفوذ و گسترش پيدا کرد....

درباره الياقوت منسوب به ابو اسحاق ابراهيم بن نوبخت تاکنون تحقيقات متعددی صورت گرفته و خود متن آن و نيز شرح های انوار الملکوت و اشراق اللاهوت نيز به چاپ رسيده است. نويسندگان و رجال شناسان قديم هيچ گونه شناختی از اين شخصيت نداشته اند و نام او در منابع تاريخی و رجالی تاکنون ديده نشده است (البته هنوز جای کار در اين زمينه هست). تنها علامه حلي است که در مقدمه انوار...

کتاب ارزشمند رياض العلماء اول بار با کوشش دانشمند سيد احمد اشکوري در قم در 7 مجلد منتشر شد. بخشی از اين 7 جلد در حقيقت تعليقه افندی است بر امل الآمل که آن را آقای اشکوری مستقلا هم به چاپ رساند. متأسفانه تاکنون بخشهای باقيمانده ديگر اين اثر که متعلق است به علمای اهل سنت منتشر نشده است. کار آقای اشکوری گام نخست بود. ضرورت دارد که از اين کتاب ديگر بار از نو بر اساس نسخه...

با بزرگداشت نام و ياد مرحوم علامه محقق سيد محمد رضا طباطبايي يزدي، فقيه، متکلم، رجالی و مفسر قرآن. عز الدين ابو المظفر عبد العزيز بن جعفر بن الحسين النيشابوري (تولد: 626؛ درگذشت: نيمه ذي القعدة 672 در بغداد و مدفون در نجف اشرف)، امير بصره در نيمه سده هفتم قمری اميری شيعی مذهب و فاضل و حامی اهل علم بود. درباره او تاکنون به مناسبت کتابهايی که عالمان زمانش جهت او نوشته...

حدود ده سالی پيش چاپ نسخه برگردان مجلد اول کتاب الايضاح ابو القاسم التيمي معروف به قوام السنة (د. 535 ق)، عالم برجسته حنبلی مذهب اصفهان در نيمه اول سده ششم قمری را در مرکز نشر دانشگاهی با مقدمه ای ارائه دادم. آن چاپ بر اساس نسخه کهنسال کتاب موجود در کتابخانه مجلس سامان گرفت. آن زمان من فکر می کردم از اين کتاب تنها همين نسخه در دنيا موجود است. سال گذشته در ترکيه بر اساس...

ما پيشتر در مجموعه "بررسيهای تاريخی" به مناسبت کتاب نور الحقيقة حسين بن عبدالصمد اشاره ای داشتيم به يک متکلم اشعری و شافعی مذهب قزوين در سده ششم قمری معروف به بهاء الدين ابو محمد النجار (متولد 493 و درگذشته575 يا 580 ق ق) که با وجود اينکه آثار چندی از او در کتاب التدوين رافعي ياد شده و از وی ستايشهايی در منابع شده اما به هيچ روی در منابع متأخرتر به شهرتی دست نيافته است....

متکلم و فيلسوف برجسته امامی مذهب نيمه سده هفتم قمری جمال الدين علي بن سليمان البحراني آثار متعددی در کلام و فلسفه دارد که متأسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. تشيع در بحرين سابقه ای دراز و ريشه در سده های نخستين دارد و از سده ششم قمری به بعد آثار و تأليفاتی از شماری از عالمان بحرينی در اختيار هست که به ويژه مهمترين سنت در اين ميان سنت کلامی و فلسفی عالمان اين...