به مناسبت انتشار قريب الوقوع کتاب التحريش ضرار بن عمرو که نسخه آن را سالها پيش يافتم و مقاله ای درباره آن حدود پنج سال پيش در کتاب ماه دين منتشر کردم، همينک عين آن مقاله را در اينجا ديگر بار منتشر می کنم. کتاب التحريش در طی چند ماه آينده با کوشش پروفسور ويلفرد مادلونگ و حسن انصاری منتشر خواهد شد. در کتابچه ای که مستقلا درباره اين کتاب به فارسی نوشته ام بحثهای اين...

بدايات علم الكلام بناءً لما سبق يظهر كيف تشكلت جماعات مختلفة في العراق والشام وخراسان والجزيرة العربية، يتناقشون ويتكلمون في المسائل المذهبية، وهكذا تكّون الوعي الديني، مبتنياً على مسائل دينية، ومسائل تتعلق بالله والإنسان والإيمان وموقع الإنسان في العالم، ومدى مسؤوليته في التاريخ المقدس، الذي رسمه الله له حسب المنظور الديني في الإسلام، ومصادره من...

آنچه در پی می آيد و در چند شماره اين گاهنوشت منتشر می شود، مقاله ای است از نويسنده اين سطور که سه سال پيش تحرير آن پايان گرفت و تاکنون منتشر نشده است. در آغاز بنا بود که اين مقاله همراه مستندات آن در يک مجموعه مقالات منتشر شود، اما انتشار آن مجموعه تاکنون به تعويق افتاده و نويسنده نيز بيش از اين ضرورتی در عدم انتشار آن نمی بيند. اين مقاله در اصل از مجموعه يادداشتهای...

در نسخه خطی مجلد سوم المعتمد في اصول الدين نوشته متکلم برجسته معتزلی محمود الملاحمي الخوارزمي، که چند سالی پيش نسخه خطی آن در يمن پيدا شد و پروفسور مادلونگ آن را از همان زمان تاکنون در دست تحقيق دارند و بناست همراه بخش چاپ شده سابق آن که آن هم وسيله استاد مادلونگ و با همکاری آقای مارتين مکدرموت منتشر شده بود، همه در کنار هم و به صورتی انتقادی در تهران انتشار يابد،...

سالها پيش شادروان استاد محمد تقی دانش پژوه در مجموعه مقالات نامه مينوی دو مشيخه زيدی را برای نخستين بار منتشر کردند. اين دو متن مشتمل بر اطلاعات گرانبهايی درباره زيديان ايران و کتابهای فقهی و مذهبی ايشان و به ويژه طبقات فقيهان آنان بود. با اين وصف پاره ای از اشتباهات در تصحيح آن دو متن راه يافته است که دليل آن هم مشکلات نسخه اساس طبع بود. نويسنده اين سطور به مناسبت...

شايد حدود شش ماهی می شود که نويسنده اين سطور اين نيت و قصد را در همين سايت "بررسيهای تاريخی" اعلام کرده است که می خواهد در ذيل عنوان "از ره آورد يمن" و در سلسله مقالاتی مجموعه يادداشتهای خود را از نسخه های خطی کتابخانه های خصوصی و عمومی يمن در اين سايت معرفی کند. لازم به توضيح است که بخش اعظم آنچه از نسخه های خطی ياد شده در طول سالهای گذشته يادداشت کرده ام به کار...