کتابخانه مجلس نسخه کهنه ای دارد از امالي دانشمندی به نام محمود بن العزيز الکاتبي که خوشبختانه مدتی است عکس آن به همراه صدها نسخه ديگر بر روی سايت کتابخانه و با همت دانشمند معظم آقای رسول جعفريان در اختيار است. از حدود شش ماه پيش که اين نسخه را ديده ام درباره آن تخقيقاتی را گردآورده ام و متن کتاب را نيز تصحيح کرده ام که بناست در مجلد دوم متون ايرانی و به همت فاضل...

در سلسله يادداشتهايی که پس از اين با عنوان فوق ارائه خواهيم داد، نشان می دهيم چگونه کتابی که با عنوان أخبار فخّ و خبر يحيی بن عبد الله به نام شخصی به اسم احمد بن سهل الرازي در دست است، کتابی است جعلی و غير اصيل. اين کتاب تاکنون دو بار به چاپ رسيده، يکبار به کوشش ماهر جرّار در بيروت و به وسيله دار الغرب الاسلامي و ديگر بار در يمن و بر اساس نسخه های موجود در کتابخانه...

درباره اجازات شيعی تاکنون تحقيق و بررسی تاريخی همه جانبه ای صورت نگرفته است. من در اينجا درباره اجازات زيديه سخنی به ميان نمی آورم؛ اين زمينه خوشبختانه يکی از محورهای پژوهش در انستيتوی مطالعات اسلامی برلين است و کتابی که در اين موضوع همراه با تصحيح اجازات متعدد زيدی و تحليل آنها در دست انجام است (و تاکنون چند قسمت آن هم به صورت مقاله در مجلات خارجی منتشر شده) در...

پيشتر از نويسنده اين سطور مقاله ای منتشر شد در رابطه با هويت کتاب الوصية منسوب به عيسی بن المستفاد. بعدا ديدم اين کتاب بر اساس موارد آن در متون ديگر و از جمله کتاب الطرف ابن طاووس و مصباح الأنوار منسوب به هاشم بن محمد در ايران منتشر شده است. اين کتاب در شکل فعلی آن بی ترديد متنی جعلی است و انتساب آن به عيسی بن المستفاد در شکل فعلی آن بی گفتگو منتفی است. در آن مقاله...

در سلسله مقالاتی که در رابطه با مناسبات فکری و انديشه های متقابل فلاسفه اسلامی و معتزليان تاکنون منتشر کرده ايم و انشاء الله ادامه خواهد يافت، روشن کرده ايم که ابن سينا به خوبی با آرای معتزليان آشنايی داشته و به مناسبتهای مختلفی در آثارش به رد افکار ايشان پرداخته است. با اين وصف ابن سينا آرای معتزليان را قابل اهميت نمی داند و به سبک خودش آنان را به سخره می گيرد....

تحرير...

سال 1999 م السيد محمد الشاهد در قاهره متنی در دانش کلام معتزلی منتشر کرد به نام: الکامل في الاستقصاء فيما بلغنا من کلام القدماء. اين متن کلامی از اين جهت اهميت دارد که اولا يکی از آخرين کتابهای کلامی معتزلی غير زيدی/امامی است که به دست ما رسيده است و از ديگر سو دليل اهميت آن اين است که يکی از نمايندگان مکتب ابو الحسين بصري است و در اين کتاب اختلافات ابو الحسين با مکتب...