در سنت ابن سينا پژوهی ديری است از اين بحث می شود که آيا متن المجالس السبعة که گفته می شود گفتگوها و پرسش و پاسخ های ابن سينا با ابوالحسن عامري است می تواند به ابن سينا نسبت داده شود يا خير؟ تقريبا بيشتر محققين بر اين امر اتفاق نظر دارند که با توجه به زمان تولد ابن سينا در سال 370 ق و زمان مرگ عامري در سال 381 ق امکان ندارد اين مجالس ميان عامري و ابن سينا اتفاق افتاده...

اين عنوان مقاله ای است که در سال 2013 در کاتبان (https://ansari.kateban.com/post/1994) و بعدا در کتاب از گنجينه های نسخ خطی نويسنده اين سطور منتشر شد. حال اينک می بينم که مقاله ای در همين موضوع و با عنوانی کم و بيش مشابه در سال 2019/ 2020 منتشر شده توسط آقای M. Cuneyt Kaya در مجله MÉLANGES de l’Université Saint-Joseph Volume LXVIII – 2019-2020 عنوان مقاله ايشان اين است: “Ṣadaqa the Copyist”: A Hanbalite Scribe of MS Süleymaniye Library, Ragıp...

اين عبارات در کتاب تحصيل السعاده فارابی که مقدمه ای است بر آنچه او درباره فلسفه افلاطون و ارسطو نوشته از روشنترين عباراتی است که در آثار وی درباره امامت در مفهوم شيعی امامی آن ديده می شود؛ عقيده ای درباره امامت که در هيچ مذهبی از مذاهب اسلامی ديگر مشابهی برای آن نمی توان تصور کرد؛ جز در ميان اسماعيليه که البته دلائل کافی داريم که فارابی بر مذهب آنان نبوده....

يکی از دوستان نظر من را درباره کتاب "ديدگاه های آخوند خراسانی و شاگردانش" تأليف دانشمند محترم جناب آقای اکبر ثبوت پرسيد. من کتاب را نخوانده بودم گرچه خلاصه هایی از آن را اينجا و آنجا ديده بودم. فرصتی را اختصاص دادم و بخش اصلی کتاب را که ديدگاه های نقل شده از مرحوم آخوند خراسانی به روايت مرحوم علامه آقا بزرگ طهرانی است خواندم. در اين کتاب صورت گفتگویی بسيار دراز...

ابو بكر محمد بن محمد ابن الوليد الفهري الطرطوشي المالكي (د. 520هـ)، نويسنده سراج الملوك که کتابی در ادب سياست است (در ژانر سياستنامه نويسی) اصلا از اندلس است گرچه مدتها در عراق و شام زيسته. او فقيهی مالکی مذهب با گرايشات اشعری محافظه کارانه در زمينه مسائل سنت بود. او که خود معاصر خواجه نظام الملک بوده در عبارات زير عقيده خود را درباره وزير بيان می کند. ما بارها گفته...

وصلتني نسخة من هذا الکتاب اليوم وبدأت بقرائته والغريب أن المؤلف الدکتور رضوان السيد ينقل من کتب زيدية في الفقه والتاريخ والسيرة التي نشرت خلال السنوات الماضية وهو ينقل من مخطوطاتها. والحاکم "أبوسعيد" في ص 161 و ص 162 و ص 163 هو الحاکم أبوسعد الحاکم الجشمي؛ والجرجاني الحسن بن إسماعيل في نفس الصفحة وصفحات أخری لازم أن يصحح بالجرجاني الحسين بن إسماعيل وهو المؤفق بالله...

متن کتاب التوحيد تأليف ابو منصور ماتريدي (د. 333 ق) از نقطه نظر مباحث کلامی از مهمترين آثار در حوزه علم کلام اسلامی است. متأسفانه تنها يک نسخه از اين کتاب باقی مانده. با وجود آنکه چند باری اين کتاب تصحيح و منتشر شده اما هنوز متن کتاب مشکلاتی دارد. متن عربی ابو منصور روشن است که مشکلاتی دارد و دليلش اين است که عربی زبان اصلی ابو منصور نبوده بلکه او که تباری ايرانی دارد و...

يکی از پديده هایی که در سال های اخير در ميان برخی طالب علمان حوزه مطالعات اسلامی ديده می شود اتکای بيش از حد بر پژوهش ها به جای تلاش برای آشنایی مستقيم با متون است. البته طبعا هر پژوهشگری در تحقيقات تاريخی و متنی خود نيازمند هر دو جنبه است و در اين سخنی نيست. اما آنچه متأسفانه ديده می شود محدود شدن دايره آشنایی مستقيم با متون و در قياس با آن اعتماد بيش از اندازه به...

اين ديدگاه که سرخسي، از برجسته ترین فقهای حنفی مذهب خراسان در المبسوط خود از برخی فقیهان حنفی نقل کرده با ديدگاه برخی از علمای شيعه و از جمله شيخ مفيد و يک قول شريف مرتضی درباره حديث فدک بی شباهت نيست و اين نشان می دهد که حتی برخی فقهای اهل سنت با روايت منسوب به پيامبر (ص) درباره عدم وراثت اموال از پيامبر مشکل داشته اند و آن را با آيات قرآن در تعارض می ديده اند:...

از کتاب هایی که به اشتباه به نويسندگانی ديگر نسبت داده شد کتابی است که يوزف فان اس با عنوان مسائل الإمامة (يا أصول النحل) و با نسبت دادن آن به ناشي أکبر (د. 293 ق) منتشر کرد. اين در حالی است که اندک تأملی در متن کتاب نشان می دهد اين متن نمی تواند از ناشي أکبر باشد؛ شخصيتی که با وجود آنکه معتزلی بود اما گرايشات خاصی داشت و نه اين گرايشات او و نه زمانش با نويسنده متن اصول...