از ميان انبوهی کتاب که به قاضي عبد الجبار معتزلی نسبت داده شده، متأسفانه تنها شماری محدود در روزگار ما در اختيار است. البته بايد گفت که ما نسبت به گذشتگان نزديک خود از اين لحاظ بسيار خوش اقبال تر بوده ايم؛ چرا که تقريبا از سده هفتم قمری عمده آثار معتزلی و از جمله آثار قاضي عبد الجبار در اختيار نويسندگان و دانشمندان اسلامی مراکز اصلی دانش و تمدن اسلامی نبوده و صرفا...

در کتابخانه های يمن و يا با ريشه نسخه های يمنی، نسخه های متعدد کتابی موجود است به نام الکامل المنير که در بسياری از نسخه های خطی آن به قاسم بن ابراهيم الرسي، پيشوای زيديان قاسمی و هادوي نسبت داده شده است. در برخی نسخه ها هم که نويسنده اين سطور ديده است، اين کتاب به شخصی مجهول الحال به نام محمد بن خيران منسوب شده است (نيز نک: مدخل محمد بن خيران، در اعلام المؤلفين...

آقای کديور در مدت اخير چند مقاله و سخنرانی درباره امامت و منابع اعتقادی با رويکردی نوين ارائه داده اند که از اين نقطه نظر که شجاعت تأملی دوباره در مهمترين موضوعات اعتقادی در جامعه شيعه را از سوی ايشان نشان می دهد، البته قابل ستايش است. اما متأسفانه با همه تلاشی که ايشان در ارائه مطالب خود در اين دست مقالات داشته اند، مطالب آقای کديور تنها در سطحی از مباحث...

ذکر الاستاذ مادلونگ في مقدمته لکتاب المعتمد في أصول الدين لمحمود الملاحمي الخوارزمي المعتزلي (المتوفی سنة 536ق) کل ما يتعلق بحياة الملاحمي وفيما يتعلق بمنهجه الکلامي وذکر أکثر ما قيل حوله في المصادر وهنا لابد من الاشارة الی ما ذکره ابن فندق البيهقي في کتابه معارج نهج البلاغة. قال ابن فندق البيهقي في کتابه معارج نهج البلاغة في فصل فيه يتضمن ذکر مشايخه في علم...

در ادبيات اماميه در موضوع امامت، شمار زيادی از کتابها در قالب کتابهای مناظره واقعی و يا صوری تنظيم شده است. برخی از اين کتابها با عنوان الکرّ والفرّ ناميده شده اند. نخستين کتابی که با اين عنوان خوانده شده کتابی است که گفته می شود در آن صورت گفتگوی علي ابن بابويه، پدر شيخ صدوق با يکی از سنيان شهر ری به نام محمد بن مقاتل الرازي در همين شهر در زمينه اثبات امامت حضرت...

از ميان آثار بسيار مهمی که درباره تاريخ يمن در دست است، از کتابهايی بايد نام برد که در ذيل نوع ادبی سير امامان زيدی نوشته شده اند و از جمله اين کتابها کتابی است به نام السيرة المنصورية درباره سيره المنصور بالله عبد الله بن حمزة (د. 614ق). نويسنده اين کتاب شخصی است از ملازمان امام (ودر حقيقت کاتب ديوان انشای امام) و مشهور به ابو فراس ابن دِعثم که نام کاملش چنين است: فاضل...