به علل مختلف در دو سه دهه اخير ايرانشناسی در غرب ضعيف شده است: هم تعداد کرسی های ايرانشناسی کمتر شده و هم سمت و سوی هر آنچه از آنها باقی مانده بيشتر به سمت ايران معاصر است. تعدادی هم صرفا نظر به مطالعات ساسانی و پيشا اسلامی دارند. ايرانشناسی يعنی شناخت تاريخ و فرهنگ و ادب و هنر ايرانی که البته جز در شناخت تداوم و پيوستگی تمدنی آن از چند هزار سال پيش تا به امروز امکانپذير نيست. از مهمترين دوره های تمدنی ايران، ايران اسلامی است که دستاوردهای تمدنی و فرهنگی مهمی را برای بشريت به ارمغان آورده است. کمبود منابع مالی و تحريم ها و عدم بهره گيری درست از فرصت ها از جمله عواملی است که موجب شده روز به روز از تعداد کرسی های مطالعات ايرانشناسی و حمايت ايرانيان و غير ايرانيان از آنها کاسته شود. در مقابل البته تعداد کرسی های مطالعات عرب و يا اسلامشناسی در طول سال های گذشته بيشتر شده که بخشی از آن به دليل سرمايه گذاری های کشورهای عربی خليج فارس است.
در سايه ضعف و يا غياب بسياری از فرصت ها برای مطالعات ايرانشناسی چه بايد کرد؟ به نظرم بهترين راه تقويت مطالعات ايرانشناسی آکادميک در داخل کشور و مشارکت در تأليف کتاب ها و مقالات با استانداردهای جهانی به زبان انگليسی و انتشار در ژورنال های علمی و معتبر خارجی است. همچنين پذيرش دانشجويان خارجی با رتبه بالا در دانشگاه های داخلی و ارائه دروس ايرانشناسی به آنهاست. کما اينکه دعوت از استادان خارجی برای تدريس هم می تواند بسيار مفيد باشد. همکاری های بين دانشگاهی هم بسيار مهم است (حتی در حد سامر اسکول ها و يا برگزاری وورکشاپهای مشترک) به هرحال بايد کاری کرد که جای خالی بسياری از دپارتمان ها و کرسی های مطالعات ايرانشناسی را با پر کاری داخلی جبران کنيم.
در مورد شيعه شناسی تا آنجا که من می دانم تنها يک کرسی شيعه شناسی در اروپا وجود دارد. در دانشگاه های آمريکا هم شمار استادان حوزه های شيعه شناسی محدود است. در دانشگاه های معروف آمريکا کرسی های متعدد مطالعات عرب شناسی و اسلامشناسی داريم اما کرسی مختص مطالعات شيعی را من سراغ ندارم. البته در مجموع نسبت به چند دهه قبل مطالعات شيعی در غرب رشدی داشته است اما هنوز اول راه است. تعداد رساله های دکتری دفاع شده درباره فقه و حديث و کلام و فلسفه و تاريخ تشيع همچنان پرشمار نيست. با اين همه در سال های اخير تعداد بيشتری از شيعيان عرب و پاکستانی و ايرانی در دانشگاه های اروپا و آمريکا تحصيلات تکميلی خود را دنبال می کنند و طبعا به تدريج همين ها وارد آکادميای غرب می شوند. در داخل ايران به طور خاص مطالعات شيعی در سال های اخير رشد قابل ملاحظه ای داشته و کارهای بسيار خوبی هم عرضه شده که مناسب است همزمان دو کار درباره آنها انجام شود: نخست ترجمه برخی از اين مقالات و کتاب ها به انگليسی همراه با تدوين آنها به زبان قابل مفاهمه در آکادميای غربی و ديگر تدوين مستقيم مقالات به زبان های اروپایی و خاصه انگليسی و انتشار در مجلات معتبر غربی.
چهارشنبه ۱ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۸:۱۸
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .