آرشیو
آمار بازدید
بازدیدکنندگان تا کنون : ۲٫۰۵۱٫۵۶۰ نفر
بازدیدکنندگان امروز : ۱۰۵ نفر
تعداد یادداشت ها : ۲٫۰۹۷
بازدید از این یادداشت : ۲۴۱

پر بازدیدترین یادداشت ها :


در کتاب دلائل الامامة روايات زيادی در ابواب مختلف کتاب به نقل مستقيم از شخصی به نام أبو الحسن علي بن هبة الله نقل شده که بنابر تصريح خود کتاب (ص 376) نام کامش اين است: أبو الحسن علي بن هبة الله بن عثمان بن أحمد بن إبراهيم بن الرائقة الموصلي. اين شخص از علمای امامی نیمه سده پنجم قمری است. شرح حال او در فهرست منتجب الدين بدين ترتيب آمده است:

"الشيخ أبو الحسن علي بن هبة الله بن عثمان بن أحمد بن إبراهيم
بن الرائقة الموصلي .كبير حافظ ، ورع ثقة وله تصانيف منها ، " المتمسك بحبل آل الرسول"، " الأنوار في تاريخ الأئمة الأبرار " كتاب " اليقين في أصول الدين " أخبرنا بها السيد المرتضى ابن الداعي الحسيني عن المفيد عبد الرحمن النيسابوري عنه رحمهم الله. "

به احتمالی روايات متعددی که در دلائل الامامة از ابن الرائقة نقل شده ريشه در همين کتاب الأنوار في تاريخ الأئمة الأبرار او دارد. شاگرد اين شخص يعنی مفيد نيشابوری در سال 485 ق از دنيا رفته و بنابراين ابن الرائقه باید حدودا معاصر شريف مرتضی و حتی شيخ طوسی باشد. اين در حالی است که طبق روايات کتاب دلائل الامامة ابن الرائقه دائما از شيخ صدوق (د. 381 ق) روايت حديث می کند. احتمال اينکه کسی در طبقه شريف مرتضی از شاگردان شيخ صدوق باشد البته بعید نیست اگر عمر او را بلند به حساب آوريم. این البته به شرط آن است که به روايات کتاب دلائل الامامة اعتماد کنيم و واقعا نقل ها از کتاب الأنوار باشد و تصرفی در روايت ادعایی ابن الرائقه از شيخ صدوق نشده باشد (مثلا روايت با واسطه بی واسطه شده باشد). اما اینکه ابن الرائقه موصلی کجا شیخ صدوق را دیده بوده محل تأمل است. شيخ صدوق به احتمال زیاد در اواخر عمر سفری به بغداد نداشته و روایت ابن الرائقه موصلی از او در ری نیز آن هم در سنين نوجوانی و اوائل جوانی بعيد است. به هرحال روايت مستقيم ابن الرائقه از شيخ صدوق را بايد با ديده ترديد نگريست.

نویسنده کتاب دلائل الامامة همه جا از ابن الرائقه مستقيم نقل می کند. روایت او از ابن الرائقه با طبقه روایی و حدود زندگی او و همچنین با روایات دیگر او در کتاب متناسب نیست. به طور نمونه نويسنده دلائل الامامة مدعی روايت از ابو المفضل شيباني (د. 387 ق) به شکلی انبوه است. بسیار بعید است کسی همزمان هم شاگرد ابن الرائقه موصلی باشد و هم از راویان ابو المفضل شيباني.

اين البته زمانی قابل طرح است که دلائل الامامة را نوشته يک شخص و تمام روايات آن را ناظر به روايات همو بدانيم. اما چنانکه بارها در نوشته های خود گفته ايم کتاب دلائل الامامة تنها يک گردآوری است و نويسنده آن نه متعلق به نيمه سده پنجم بلکه به احتمال زياد از اوائل سده هفتم است. او در واقع روايات را از کتاب هایی به وجاده بر داشته و آنها را به صورتی غير حرفه ای و به ظاهر به سماع مستقيم از مشايخ فرضی کتاب نقل کرده است. اينکه حتی او به کتاب ابن الرائقه دسترسی داشته هم محل ترديد است و شايد اين سندها ساختگی باشد. جاعل کتاب دلائل الامامة احتمالا نام ابن الرائقه را از روی فهرست منتجب الدين در کتابش آورده و اصلا کتاب الأنوار را هم نديده بوده است.
جمعه ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۷:۲۱
نظرات



نمایش ایمیل به مخاطبین





نمایش نظر در سایت