آرشیو
آمار بازدید
بازدیدکنندگان تا کنون : ۲٫۰۴۷٫۴۰۶ نفر
بازدیدکنندگان امروز : ۷۹ نفر
تعداد یادداشت ها : ۲٫۰۸۵
بازدید از این یادداشت : ۵۵

پر بازدیدترین یادداشت ها :


کتابی که سرکار خانم پروفسور Louise Marlow درباره سياستنامه نويسی در دوره سامانيان در دو جلد منتشر کرده است (Counsel for Kings: Wisdom and Politics in Tenth-Century Iran) از نمونه های بسيار خوب پژوهش در حوزه مطالعات تاريخ انديشه سياسی در ایران اسلامی است؛ و به ویژه در زمينه تأثیرات اندیشه سیاسی ساسانی و پیشا اسلامی بر دوره اسلامی. نویسنده در این کتاب دو جلدی به تحلیل دقيق و تفصيلی کتاب نصیحة الملوک منسوب به ماوردی پرداخته و بر اساس آن تاریخ اندیشه سیاسی اسلامی در ایران را مورد مطالعه همه جانبه قرار داده و پيشينه بحث ها را عالمانه بررسیده است. من پیشتر مقاله ای درباره نصیحة الملوک منسوب به ماوردی که در واقع اثری از دوران سامانیان است نوشته بودم و در آن این بحث را مطرح کردم که کتاب تألیف نویسنده ای معتزلی، احتمالاً از شاگردان ابو القاسم بلخی کعبی است که در عين حال تأثيراتی از آرای ابو زيد بلخي را در کتابش می توان نشان داد. خانم مارلو این نظر من را در اين کتاب (و همچنین در مقاله ای که به سال 2016 منتشر کرد؛ با عنوان: Abū Zayd al-Balkhī and the Naṣīḥat al-mulūk
of Pseudo-Māwardī
در مجله اسلام آلمان) نقل کرده و پذیرفته و در اطراف آن به تفصیل و بسیار خوب به بحث پرداخته است. این کتاب بسيار مناسب است به فارسی ترجمه شود.

کتاب نصيحة الملوک به خوبی نشان می دهد که انديشه های ايرانشهری حدود دويست سال قبل از خواجه نظام الملک و نصيحة الملوک او در دوران سامانی مجال ظهور داشته و در واقع بايد سابقه ژانر نصيحة الملوک نويسی با محوريت انديشه های ايرانشهری را به دوران سامانيان عقب راند (مقاله من اينجا منتشر شده: https://ansari.kateban.com/post/1951).

در مقاله خود درباره هویت نویسنده این کتاب چنین نوشته ام: در مورد نويسنده معتزلی اين کتاب نمی توان به قطع سخن گفت؛ اما از آنجا که در آن دوران در خراسان شاگردان ابو القاسم بلخي کعبي، متکلم برجسته معتزلی و حنفی مذهب بسيار فعال بوده اند؛ بعيد نيست نويسنده يکی از شاگردان مستقيم او باشد. اتفاقاً در ميان شاگردان ابو القاسم بلخي، شخصی را می شناسيم که شاگرد خاص او بوده و در واقع "غلام الکعبي" بوده. کنيه او و نيز نام خودش و نيز نام پدرش عيناً مانند ماوردي است: " ابو الحسن علي بن محمد" و البته با لقب و شهرت و نسبت "الحشائي البلخي". بعيد نيست اين کتاب تأليف او باشد (برای او، نک: ياقوت، معجم الأدباء، ۴/۱۴۹۱). محتمل است که بر روی نسخه مادر نسخه کتابخانه پاريس، کنيه و نام نويسنده و نام پدرش به درستی خوانا بوده، اما شهرت "الحشائي" پاک شده و يا به خوبی خوانده نمی شده و بعداً گمان برده اند مقصود "ابو الحسن علي بن محمد الماوردي" است. با توجه به بلخي بودن اين دانشمند معتزلی، هيچ بعيد نيست که او کاملاً با آثار سياسی ابو زيد البلخي آشنايی داشته و از آنها در کتابش تأثير گرفته باشد.
جمعه ۲۴ تير ۱۴۰۱ ساعت ۸:۳۳
نظرات



نمایش ایمیل به مخاطبین





نمایش نظر در سایت