يکی از مهمترين منابع ما درباره ابو حاتم رازي، داعی مشهور به مذهب اسماعيلی گزارش شيخ منتجب الدين رازي است در کتاب تاريخ الري خود که آن را ابن حجر عسقلاني در لسان الميزان نقل کرده:

" أحمد بن حمدان بن أحمد الورساهي أبو حاتم الكشي. ذكره أبو الحسن بن بانويه (کذا: بابويه) في "تاريخ الري" وقال: كان من أهل الفضل والأدب والمعرفة باللغة وسمع الحديث كثيرا وله تصانيف ثم أظهر القول بالإلحاد وصار من دعاة الإسماعيلية وأضل جماعة من الأكابر ومات في سنة اثنتين وعشرين وثلاث مِئَة." (چاپ ابو غده، ۱/ ۴۴۸). در چاپ هند اين کتاب اين چند عبارت با اختلافی ضبط شده: أحمد بن حمدان بن أحمد الورسامي أبو حاتم الليثي ذكره أبو الحسن بن بابويه في تاريخ الري وقال كان من أهل الفضل والأدب والمعرفة باللغة وسمع الحديث كثيرا وله تصانيف ثم أظهر القول بالإلحاد وصار من دعاة الإسماعيلية وأضل جماعة من الأكابر ومات في سنة اثنتين وعشرين وثلاث مائة. (۱/ ۱۶۴).

در هر دو جا دو شهرت و نسبت او به خطا ضبط شده: الورساهی/ الورسامي تصحیفی است از الورسناني و الکشي/ الليثي تصحيفی است از الکليني. کليني بودن او گرچه به صورت تحريف شده ای در تثبيت دلائل النبوة منسوب به قاضي عبدالجبّار هم تأييد می شود (ص ۱۶۵؛ به صورت الکلابي که تصحيف معمولی است از کليني در منابع متعدد). شاهد اينکه اين الليثي/ الکشي بايد الکليني باشد گزارش خواجه نظام الملک است که او را از پشاپويه نزديک ری دانسته (ص ۲۵۵). می دانيم کلين از رستاق پشاپويه قلمداد می شده. پس او همشهری کلينی نويسنده کافی است و اين را از منابع ديگر هم می دانيم که پشاپويه در دوران کليني از مراکز اصلی قرامطه و اسماعيليان بوده. ابو حاتم و کليني همعصر و همشهری بوده اند و مانا که همديگر را به نيکی می شناخته اند. کليني رديه ای بر اسماعيليه دارد که سببش همين حضور آنان در موطنش بوده. اهميت کافي را از اينجا بيشتر می شود دريافت که درست زمانی که داعيان اسماعيلی در پی ارائه نظام فلسفی باطنی خود بوده اند کليني در کافی تعاليم امامان شيعه را در قالب و نظامی متفاوت ارائه داد.
ابن نديم در الفهرست ابوحاتم را ورسنانی خوانده و ياقوت (۵/ ۳۷۱) ورسنان را از قرای سمرقند می داند (نيز نک: سمعاني، الأنساب، ۱۳/ ۳۱۳که آن را احتمالا از قرای سمرقند دانسته). بعيد نيست نسبت ورسنانی برای ابوحاتم ناشی از يک اشتباه باشد. احتمال زياد وجود دارد که او از ورزنين (از قرا و اعيان ری؛ نک: ياقوت، همانجا) بوده و می دانيم که صاحب الزنج هم گفته شده از آنجا برخاست و حتی می دانيم احمد بن عيسی بن زيد که صاحب الزنج مدعی بود نواده اوست چندی در آنجا اختفا جست (در اين مورد در مدخل احمد بن عيسی بن زيد در دائرة المعارف بزرگ اسلامی نوشته ام). دور نيست که کشي (کش از قرای سمرقند) خواندن او هم در ورسنانی دانستنش در برخی منابع تأثير داشته.