در سال های اخیر روند انتشار آثار کلامی اشاعره شتابی تازه یافته است. بخشی از آن به دلیل کشف آثار مهم کلامی از متکلمان قدیم اشاعره است. در سال های اخیر نسخه های خطی چندین اثر از باقلانی کشف شد (از جمله کتاب کشف الاسرار او که من خود درباره آن نوشتم و همچنین کتاب اکفار المتأولین او و همچنین نسخه های جدیدی از هدایه و ...). بخشی از آن هم به دلیل روند رو به افزایش تدوین فهارس نسخه های خطی کتابخانه های تونس و مراکش است، جایی که آثار اشعری به وفور در کتابخانه های قدیم و جدید آن نگهداری می شود. مراکز علمی متعددی در تونس و مراکش فعال شده اند و در کویت هم یک ناشر (دار الضیاء) در زمینه نشر آثار اشعریان فعال شده است. از اشاعره قدیم آثار کلامی و اصولی بسیاری هنوز منتشر نشده است. اشاعره قدیم آثار زیاد و مهمی درباره تفسیر و شرح اسماء الله و در تصوف و غیره دارند که می بایست منتشر شوند. مهمترین آثار کلامی اشعری متعلق به مکتب قدیم آن در خراسان است. شاگردان طبقه باقلانی و ابو اسحاق اسفراینی و ابن فورک و بعد طبقه جوینی و شاگردانش. بعدها در خراسان مکتب ابن سینا در میان اشعریان غلبه پیدا کرد و فخر رازی و شاگردان او مسیر کلام اشعری را در خراسان و بعدها روم تغییر دادند. اما در مغرب اسلامی تا قرنها بعد از آن مکتب قدیم و مکتب جوینی همچنان پر طرفدار بود و آثار بسیار زیادی در کلام تا قرن های اخیر نوشته شده که بسیاری از آنها داری اهمیت فوق العاده ای است. متأسفانه بسیاری از این آثار هنوز منتشر نشده اند. اما از دیگر سو خوشبختانه در سال های اخیر چند تن از محققان تونسی و مراکشی در زمینه مقدمات انتشار این آثار فعال شده اند. ازهر در دوران احمد الطیب هم در این زمینه فعال شده است. در کتابخانه های ترکیه هم آثار کلامی اشعری کم نیست.

یکی از بهترین راه ها برای مقابله با نفوذ وهابیت در جهان اهل سنت نشر آثار کلامی و تفسیری و صوفیانه متکلمان اشعری و به ویژه آثار مکتب قدیم آن است. اسلاف وهابیت یعنی حنابله همواره از ناقدان سخت اشعری گری و کلام اشعری بوده اند. گاه کار آنان به تفسیق و تکفیر عقاید منتسب به اشعری هم می رسیده است. اصحاب حدیث حنبلی آثار متعدی در رد بر اشاعره دارند، از جمله در موضوع کلام نفسی و یا حیات انبیاء و یا موضوع تأویل صفات خبری. در چند دهه اخیر عربستان سعودی و وهابیت باز با تکیه بر پترودلارهای خود بیشتر آن آثار را همراه با تحلیل های ضد اشعری بسی غلیظ تر منتشر می کنند. کاری که به نفرت پراکنی مذهبی وسیعی انجامیده است. سالانه ده ها کتاب و شاید صدها مقاله و رساله فوق لیسانس و دکتری در رد بر اشاعره و صوفیه در عربستان دفاع و منتشر می شود و بدین وسیله تفکر اشعری و صوفی مورد هجمه قرار می گیرد.

مکتب اشعری با پیشینه صوفیانه خراسانی آن (مکتب سلمی و قشیری و ابو سعید ابو الخیر و ...) بزرگترین رقیب برای مذهب جدید وهابیت قلمداد می شود. بیشتر ادبیات شاعران و صوفیان و متکلمان و مفسران مهم اهل سنت تنها در پرتوی مکتب اشعری قابل فهم و درک است. وهابیت با تکیه بر ابن تیمیه که مخالف اصول مکتب اشعری بود خود را موظف به حاشیه راندن مکتب اشعری می داند. اشعریان درست است که در مقایسه با معتزلیان معروف به خردگرایی به عنوان مدافعان سنت شناخته می شوند اما آگاهان می دانند که کلام در اهل سنت در حقیقت با مکتب اشعری رشد کرد و خود بستر مناسبی فراهم کرد تا تفکر فلسفی در اسلام اهل سنت نضج بگیرد و پا بگیرد (از فخر رازی تا مکتب شیراز). انتشار آثار اشعریان یکی از مناسبترین راه های مقابله با تفکر وهابی گری است، تفکری که با هرگونه اندیشه کلامی و تأویلی مخالف است و در پی بنیاد نهادن برداشتی قشری از متن مقدس و سنت گرایی سلفی واپس گرا در اسلام است. مهمترین ردیه ها بر وهابیت را علمای اشعری و ماتریدی نوشته اند. روند روز افزون انتشار آثار اشعری پدیده ای مبارکی است....