برخی محققان جدید معتقدند که برچسب غلو تنها اتهامی بوده که بعد از قدرت گرفتن آل بویه و ظهور جریان عقل گرا در میان امامیه بر بخش عظیمی از میراث امامان و امامیه ما قبل این دوران از سوی جریان عقل گرا وارد شد و به حذف و سانسور بخش مهمی از میراث شیعه انجامید. این میراث از دیدگاه این محققان همان میراث باطنی و عرفانی و تأویلی شیعه بود که از دیدگاه این محققان بنیاد اصلی اندیشه شیعی را شکل می داد. قبلا نوشته ام که این تاریخگذاری از اساس اشتباه است و ربطی به دوران آل بویه ندارد. جریان تهذیب و حذف و اضافات در تدوین کتاب های حدیثی قدیمتر از این دوران است، کما اینکه اسناد غیر قابل ردی وجود دارد از سده های دوم و سوم که نشان می دهد تقابل دو جریان غالی و معتدل بسیار قدیمتر از دوران آل بویه است. جریان فقه نگاری و شریعت محوری برخلاف نظر این محققان نیز سنت بسیار کهنی است که سابقه آن در تشیع امامی به عصر امام صادق (ع) می رسد. در کتاب کافی کلینی که اتفاقا قبل از دوران آل بویه تدوین شده و منابع آن بسی قدیمتر از آن هم هست در احادیث امامان و به ویژه امام صادق و امام رضا خردباوری و تکیه بر برهان و نظر عقلی از یک سو و شریعت باوری و نفی و رد اندیشه های تناسخ و انتقال روح الهی در آدمیان که عقیده محوری غلات شیعی بود کاملا قابل پیگیری است. کتاب التوحید الکافی خود گواه روشنی بر این مطلب است.

محققانی که این چنین غلو را تنها اتهامی از سوی خردگرایان می پندارند از یک نکته مهم دیگری هم غافلند و آن اینکه غلوی که شیعیان معتدل با آن مخالف بودند توهم نبود. پاره هایی از آن در آثار حدیثی امامیه نقل شده اما منظومه فکری و کلیت آن که از سوی علما و متکلمان امامیه پس زده شد بعدا در میراث نصیریه جا خوش کرد. اگر عقاید و روایات و متون نصیریه که از راویان غالی سده های دوم و سوم نقل شده و امروزه در آثار نصیریه به وفور دیده می شود غلو نیست، پس غلو چیست و اعتدال کدام است؟ غلو و اندیشه های غالیانه واقعیتی تاریخی است که نمی توان وجود آن را در عصر ائمه شیعه و پس از آن نفی کرد.