در سال های اخیر روند انتشار آثار نصیریه شدت گرفته. بیشتر این آثار به صورت غیر محققانه و غیر انتقادی چاپ شده و معلوم نیست دقیقا بر اساس چه نسخه هایی تصحیح و منتشر شده اند. خود نسخه ها هم غالبا نه تنها کهنسال نیستند بلکه بیشتر آنها محصول سال های سده بیستم میلادی اند. این به دلیل سنت کتمان در میان نصیریه و عدم اقبال برای انتشار آثارشان بوده و به همین دلیل همچنان کتابت و استنساخ نسخه های خطی آثارشان در میان آنان معمول است. نسخه های قدیمتری که اساس نسخه های جدیدند یا از میان رفته اند و یا هنوز شناسایی نشده اند. معلوم نیست بر سر متن های کهن نصیری که این نسخه ها ادعا می شود نسخه هایی از آنها هستند چه رفته است؟ در این میان طبیعی است که حذف و اضافات و تحریفات بسیاری در این نسخه ها واقع شده. اسامی روات و اسانید گاه به قدری آشفته و تحریف شده است که تشخیص نام های اصلی ممکن نیست و یا بسیار سخت است. بسیاری از نام ها در آثار نصیری مجهولند و معلوم نیست حکایت از اشخاصی حقیقی می کنند و یا خیر؟ با این وصف یک چیز مسلم است و آن اینکه این نسخه ها و این کتاب ها به دوران های بسیار قدیم تشیع و حتی هسته اصلی برخی از آنها به اواخر سده دوم و نیز سده سوم باز می گردد. روایات زیادی در این متن ها هست که تأثیرات تطورات مذهب نصیری و عقیده سه گانه مقدس آنها در این متن ها دیده نمی شود و معلوم است که به دوران اولیه غلات باز می گردند. در میان نوشته های منسوب به محمد بن نصیر و شاگردانش و همچنین حسین بن حمدان خصیبی و برخی از شاگردان مستقیم و یا غیر مستقیم او احادیث زیادی به نقل از امامان شیعه نقل شده که در منابع امامیه از آنها اثری دیده نمی شود. بخش از این روایات آشکارا ساخته دوران های متأخر است و اثر جعل در آنها بی تردید روشن است. اینها معمولا احادیثی هستند که تحولات مذهب نصیری را از لحاظ عقیدتی نشان می دهند. شماری از این احادیث در قالب گفتگوهایی رمزی و باطنی میان امام و یکی از شاگردان او و عمدتا مفضل جعفی یا جابر بن یزید تدوین و تحریر شده و در آنها مباحثی از عقاید متأخر نصیریه دیده می شود. در این گفتگوها معمولا محور بحث ها به موضوعات خلق عالم و نحوه تناسخ و ادوار و اکوار و چگونگی ظهور خدا از طریق مظاهرش در عالم و جایگاه معنی و یا عین در ظهور مقام انزعیت (اشاره به الانزع البطین و حضرت امیر در مقام خدایی) اختصاص داده شده. این احادیث از لحاظ ساختار و زبان روشن است که از امامان شیعه و زمان آنان نیست. برخی دیگر از این احادیث می تواند متعلق به زمان امامان باشد و احتمالا انتساب بخش قابل توجهی از آنها به غلاتی که به عنوان راوی آن متن ها در این کتاب ها از آنها یاد شده باید درست باشد، کسانی مانند مفضل جعفی، محمد بن سنان، اسحاق احمر و محمد بن نصیر. البته در همین روایات هم طبعا در نسخه های موجود تحریفات و حک و اصلاحات و اضافاتی در طول زمان صورت گرفته اما هسته اصلی آنها هیچ بعید نیست از خود همین راویان باشد. در واقع مراد رجالیان امامیه مانند ابن غضائری از احادیث غلات شیعی همین دست احادیثی است که در همین کتاب های نصیریه امروزه در اختیار است، همان احادیثی که علمای امامیه از درج آنها در کتاب های حدیث خود ابا داشته اند. البته در حالی که ورژن های قوی این نوع احادیث از لحاظ میزان عقاید غالیانه آنها در کتاب های نصیریه نقل شده ورژن های ضعیفی از همین دست احادیث را کسانی از امامیه در آثار و دفاتر حدیثی خود نقل کردند و بالمآل در آثار حدیثی امامیه می توان آنها را یافت. مثلا ورژن های اصلی احادیث اظله و اشباح را که ناظر به موضوع ادوار و اکوار است نصیریه نقل کرده اند و ورژن های تلطیف شده و یا کم رنگ همان نوع عقاید را می توان در آثار حسن بن سلیمان حلی و یا حتی شماری از آثار قدمای امامیه دید. اگر می خواهید ببینید ابن غضائری دقیقا چه نوع احادیث و باورها و اشخاصی را نقد کرده باید کتاب های نصیریه را بخوانید. تنها با دیدن این کتاب هاست که می توان فهمید کسانی مانند ابن غضائری و یا نجاشی دقیقا چه کتاب هایی را از اعتبار خارج می دانسته اند. آثار نصیریه دائره المعارف تفکر غالیانه است.
يكشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۷ ساعت ۸:۳۱
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .