چند نسخه ای که در کتابخانه های اروپايی ديده ام:
1- لمحات سهروردي. نسخه خطی کتابخانه واتيکان (عرب 873): نسخه ای کهن و مهم که در حلب کتابت شده است. چنانکه می بينيم اين نسخه حدود يک سالی پس از قتل سهروردی در حلب، کتابت شده است. از اين نقطه نظر که کتاب در شهر حلب کتابت شده، نکته جالب توجهی است. در پايان نسخه چنين آمده است:
" وافق الفراغ من نسخه بمدينة حلب حرسها الله تعالی في ثالث شهر صفر سنة ثمان وثمانين وخمس مائة، کتبه العبد الفقير الی رحمة الله تعالی أبوبکر محمد بن أبي محمد عبدالله بن مبارک بن حمزة الحلبي شاکراً لله تعالی ومصلياً علی نبيّه خير خلقه وعلی وعلی (کذا) آله وصحبه وسلّم عليه تسليماً کثيراً."
2- نسخه التهذيب في التفسير حاکم جِشُمي در کتابخانه واتيکان، به شماره عرب 1023: اهميت اين نسخه آن است که به قلم دانشمند برجسته زيدی يمنی عصر المنصور بالله عبدالله بن حمزة (سده ششم قمری) يعنی محمد بن أحمد بن الوليد نوشته شده که می دانيم در انتشار آثار معتزلی ايرانی در يمن بسيار نقش مؤثری داشته و از او آثاری نيز باقی مانده است. در پايان نسخه چنين آمده است:
"فرغ من نساخته صاحبه محمد بن أحمد بن الوليد آخر نهار الثلاثاء في العشر الأواخر من شهر الله رجب سنة خمس وستين وخمسمائة حامدا لله تعالی ومصلياً علی نبيّه محمد وعلی أهل بيته الأکرم وراجياً الی الله تعالی أن يوفقه لما يرضيه من قول وعمل واعتقاد والمسلمين أجمعين ولمن قال آمين وصلی الله علی محمد وعلی" (مابقی افتاده است).
3- التقريب في أصول الفقه قاضي جعفر بن عبدالسلام زيدی معتزلي، دانشمند برجسته سده ششم يمن. نسخه بسيار کهن اين کتاب (در زمان مؤلف) در کتابخانه واتيکان نگهداری می شود به شماره عرب 1165: "فرغ من نساخته يوم الأربعاء من آخر شهر رجب من سنة أربع وستين وخمسمائة بهجرة سناع في مسجد سناع حماه الله بالصالحين من عباده...". نسخه اين کتاب در سناع نوشته شده که می دانيم مرکز فعاليت قاضی جعفر و مبارزه او بر عليه مطرفيان بوده است.
4- ديوان حضرت أبوطالب، پدر گرامی حضرت أمير (ع)، در کتابخانه دانشگاه لايپزيک به شماره
V. 505
نسخه بسيار کهنه ای است. در پايان آن چنين آمده است:
" ... وکتبه عفيف بن أسعد لنفسه ببغداد في المحرم سنة ثمنين وثلاثمائة من نسخة بخط الشيخ أبي الفتح عثمان بن جني أدام الله عزه وعارضته به وقرأته عليه ولله الحمد وکثيرا". بنابراين کاتب نسخه خود را بر اساس نسخه ای به خط اديب و دانشمند مشهور نحوی ابن جني کتابت کرده و آن را با نسخه وی مقابله کرده و بر ابن جنی که استادش بوده، قرائت کرده است. بايد تحقيق کرد اين عفيف بن أسعد که خود أهل علم و شاگرد ابن جني بوده، چه کسی است. از تعبير "لنفسه" نيز برمی آيد که وی وراق حرفه ای نبوده، بلکه کتاب را برای استفاده شخصی کتابت کرده بوده است.
1- لمحات سهروردي. نسخه خطی کتابخانه واتيکان (عرب 873): نسخه ای کهن و مهم که در حلب کتابت شده است. چنانکه می بينيم اين نسخه حدود يک سالی پس از قتل سهروردی در حلب، کتابت شده است. از اين نقطه نظر که کتاب در شهر حلب کتابت شده، نکته جالب توجهی است. در پايان نسخه چنين آمده است:
" وافق الفراغ من نسخه بمدينة حلب حرسها الله تعالی في ثالث شهر صفر سنة ثمان وثمانين وخمس مائة، کتبه العبد الفقير الی رحمة الله تعالی أبوبکر محمد بن أبي محمد عبدالله بن مبارک بن حمزة الحلبي شاکراً لله تعالی ومصلياً علی نبيّه خير خلقه وعلی وعلی (کذا) آله وصحبه وسلّم عليه تسليماً کثيراً."
2- نسخه التهذيب في التفسير حاکم جِشُمي در کتابخانه واتيکان، به شماره عرب 1023: اهميت اين نسخه آن است که به قلم دانشمند برجسته زيدی يمنی عصر المنصور بالله عبدالله بن حمزة (سده ششم قمری) يعنی محمد بن أحمد بن الوليد نوشته شده که می دانيم در انتشار آثار معتزلی ايرانی در يمن بسيار نقش مؤثری داشته و از او آثاری نيز باقی مانده است. در پايان نسخه چنين آمده است:
"فرغ من نساخته صاحبه محمد بن أحمد بن الوليد آخر نهار الثلاثاء في العشر الأواخر من شهر الله رجب سنة خمس وستين وخمسمائة حامدا لله تعالی ومصلياً علی نبيّه محمد وعلی أهل بيته الأکرم وراجياً الی الله تعالی أن يوفقه لما يرضيه من قول وعمل واعتقاد والمسلمين أجمعين ولمن قال آمين وصلی الله علی محمد وعلی" (مابقی افتاده است).
3- التقريب في أصول الفقه قاضي جعفر بن عبدالسلام زيدی معتزلي، دانشمند برجسته سده ششم يمن. نسخه بسيار کهن اين کتاب (در زمان مؤلف) در کتابخانه واتيکان نگهداری می شود به شماره عرب 1165: "فرغ من نساخته يوم الأربعاء من آخر شهر رجب من سنة أربع وستين وخمسمائة بهجرة سناع في مسجد سناع حماه الله بالصالحين من عباده...". نسخه اين کتاب در سناع نوشته شده که می دانيم مرکز فعاليت قاضی جعفر و مبارزه او بر عليه مطرفيان بوده است.
4- ديوان حضرت أبوطالب، پدر گرامی حضرت أمير (ع)، در کتابخانه دانشگاه لايپزيک به شماره
V. 505
نسخه بسيار کهنه ای است. در پايان آن چنين آمده است:
" ... وکتبه عفيف بن أسعد لنفسه ببغداد في المحرم سنة ثمنين وثلاثمائة من نسخة بخط الشيخ أبي الفتح عثمان بن جني أدام الله عزه وعارضته به وقرأته عليه ولله الحمد وکثيرا". بنابراين کاتب نسخه خود را بر اساس نسخه ای به خط اديب و دانشمند مشهور نحوی ابن جني کتابت کرده و آن را با نسخه وی مقابله کرده و بر ابن جنی که استادش بوده، قرائت کرده است. بايد تحقيق کرد اين عفيف بن أسعد که خود أهل علم و شاگرد ابن جني بوده، چه کسی است. از تعبير "لنفسه" نيز برمی آيد که وی وراق حرفه ای نبوده، بلکه کتاب را برای استفاده شخصی کتابت کرده بوده است.
جمعه ۲۸ ارديبهشت ۱۳۸۶ ساعت ۰:۱۴
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .