به نظر اين بنده ناچيز مرحوم علامه سيد محمد کاظم عصار نمونه کم نظيری است در صد سال گذشته که می توان در زوايای شخصيت فکری و علمی و دينی و اخلاقی او ويژگی ها و امتيازات بلند تمدن تابناک اسلام را در قرون گذشته معاينه ديد؛ تمدنی که ايرانيان در پيدايش و تکامل آن بيشترين سهم را بی ترديد داشتند و ديانتی که با هويت ملی و کهن ايرانشهری مان در هم تنيده و اسباب پيوستگی و تداوم تاريخی آن را در طی قرن ها فراهم کرده. تا ايران هست، اسلام هست و تا اسلام هست ايران هم هست.

علامه عصار تربيت شده پدری است بسيار دانشمند (اخيرا شرح حال خودنوشت مرحوم سيد محمد عصار، پدر او منتشر شد). در جوانی محضر حکمای برجسته مکتب طهران را درک کرد (ميرزا حسن کرمانشاهی و آقا ميرزا هاشم گيلانی). علوم ادب را در بالاترين سطح فرا گرفت و بعد به دار الفنون رفت و علوم جديد و به ويژه رياضيات را در بالاترين سطح ممکن و دستیاب آن زمان آموخت. مدتی در تبريز بود و آنگاه شوق فراگيری علوم جديد او را به پاريس برد، برای تحصيل در رشته طب. منتهی خيلی زود به دليل فقر مالی از آنجا راهی عتبات شد. در آنجا فقه و اصول را در بالاترين سطح ممکن فرا گرفت. گفته شده که او يکی از سه شاگرد درجه اول مرحوم آقا ضياء عراقی بود. در عتبات عصار به مقام اجتهاد مطلق دست يافت و بعد به تهران بازگشت و در مدارس قديم و جديد و دانشکده معقول و منقول برای سال ها تدريس کرد. آثاری محدود از او باقی مانده اما همانها نشان از قدرت بالای علمی وی دارد. عصار الگوی يک عالم مسلمان است: ذو فنون و متخصص در معقول و منقول. در ادب و فقه و اصول و تفسير و حديث و فلسفه و منطق و کلام و عرفان و علوم دقيقه و طب. در عمده اينها در حد مجتهد درجه اول. او از محضر عرفای مکتب نجف بهره برد و از لحاظ اخلاقی انسانی مهذب، به دور از هوای نفس و در عين حال آزاده و با نگاهی انتقادی و روحيه ای حرّ و گشوده بر همگان و بدون تعصبات کور بود. او از مشروطه و دولت قانون حمايت می کرد. در دوره رضا خان هم با برخی از درازدستی های او نسبت به حيطه آزادی های مدنی و دینی صراحتا مخالفت می کرد.

مرحوم عصار وقتی من کودک بودم دار فانی را وداع گفت. او به دليل ارتباط با نيای مادری ام مرحوم صاحب عروه در نجف بعدها در تهران با خانواده مادری ام هم ارتباط داشت و با فرزند زادگان سيد مرتبط بود و نوادگان سيد در تهران با خانواده عصار ارتباط بسيار نزديکی داشتند. به همين دليل از کودکی حکاياتی درباره او از آنها می شنيدم. خواندن آثار آن علامه کم مانند را توصيه می کنم.