اجازه دهید در همین آغاز بگويم بياييد فرض کنيم سخنان اخير آقای دکتر سروش درباره اقتدارگرایی پيامبر درست است (فرض محال البته محال نيست). خوب، برای ابراز چنين نظری بايد چه مقدماتی را طی کرد؟ ممکن است کسی بگويد دانستن حديث و رجال و فقه و اصول و تفسير قرآن کافی است. همانطور که عالمان سنتگرای مسلمان حق ابراز نظر درباره شخصيت پيامبر را دارند روشنفکران دينی مسلمان هم از اين حق برخوردارند که تحليل خود را را بر پايه هر ميزان شناختی که از اين دانش ها دارند از شخصيت پيامبر اکرم (ص) ابراز کنند. منتهی مشکل اين است که دانستن اين علوم به تنهایی کافی نيست تا بتوان درباره شخصيت پيامبر ابراز نظر جامعی کرد. پيامبر شخصيتی "تاريخی" و در "تاريخ" است. برای درک درست و تاريخی از شخصيت پيامبر نيازمند آشنایی با مقدماتی و از جمله شيوه های درست پژوهش های تاريخی و شناخت اسناد و ارزيابی و اصالت آنها هستيم. اين چيزی است که طبعا با دانش های سنتی به تنهایی حاصل نمی شود. ممکن است نوگرايان دينی در پاسخ ابراز کنند که آنان به ابزارهایی دسترسی دارند که برخلاف عالمان سنتگرای دينی آنان را مجهز به درکی تاريخی از شخصيت پيامبر می کند. خود دکتر سروش در سخنرانی مورد گفتگو گفته است اينک می خواهد پا در کفش جامعه شناسان کند و درباره نسبت قدرت و دين و اقتدارگرایی در شخصيت پيامبر تئوری پردازی کند. خوب. مگر جامعه شناسی ابزار کافی را در اختيار ما قرار می دهد تا درباره وجوه مختلف شخصيت پيامبر تاريخی اظهار نظر کنيم؟

دوستان گرامی از حلقه نوگرايان دينی، جناب آقای دکتر سروش. مسئله را پيچيده نکنيد. مشکل ما با شما الآن اين نيست که پيامبر شخصيت اقتدارگرا داشت و يا نداشت. سخن چيز ديگری است. نمی توان يک عمر کارنامه علمی و لو بسيار گرانقدر در حوزه/ حوزه های ديگر معرفت و دانش داشت و بعد از چهل سال کار در وادی های ديگر به يکباره در حوزه ای اظهار نظر کرد که مواد و مصالح و مقدمات و مبانی و دانش و اطلاعات ديگری می طلبد. آقای دکتر سروش هرگاه تخصص و صلاحيت علمی خود را در حوزه سيره و تاريخ صدر اسلام و تاريخ فقه و حديث و تحليل منابع تاريخی و تحليل سند و لوازم همه اينها با نوشتن کتابی درباره محمد تاريخی و يا هر موضوع "تاريخی" ديگر مرتبط با اسلام و انديشه اسلامی ثابت کرد بعد می توان درباره چند و چون نتايج آن تحقيق و لو "اقتدارگرایی پيامبر" باشد گفتگو کرد. پيش از آن هر سخنی درباره شخصيت تاريخی محمد و ارزيابی آن، چه محمد اقتدارگرا و چه محمد مرحمت گرا با کسی که چنين پژوهش هایی تاريخی در کارنامه خود ندارد راه به جایی نمی برد و صرفا از باب گفتگوهای "روشنفکرانه" آن هم از نوع "دينی" آن است؛ ولله الحمد أولا وآخرا.