شادروان علينقی منزوی برای انتشار کتاب های الذريعه و طبقات اعلام الشيعه و تهيه فهرست اعلام ذریعه از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. تکمیل مواد ذریعه و آماده سازی انتشار بيشتر مجلدات آن در تهران کار او بود. کما اينکه طبقات اعلام الشيعه را از دفاتری مختصر به شکل مجلداتی پر برگ برکشيد. عمده مطالبی که در هر دو کتاب افزوده آنچنانکه خود بر آن تصريح داشت با اجازه پدر بزرگوارش بود. در طبقات عمده مطالب افزوده برگرفته از خود ذريعه است. با اين وصف افزودن کتاب هایی که نسبتی با هدف تدوين ذريعه نداشت (مانند افزودن آثار ادبی نويسندگان مدرن ايران) و يا افزودن مطالبی که ارتباطی با عقايد مرحوم پدرش نداشت (از جمله عقيده اش درباره تشيع گنوسی به تعبير خودش) به درستی از سوی بسياری مورد انتقاد قرار گرفته و ناشی از نوعی بدسليقگی بود. در سال های پس از چاپ ذريعه و طبقات آقای منزوی همچنان به مطالب ذريعه می افزود و هر آنچه تازگی داشت در حاشيه يکی دو دوره از ذريعه که در کتابخانه شخصی اش بود می نوشت که هنوز منتشر نشده. کار مشکل و طاقت فرسای فهرست نويسی اعلام ذريعه زمينه ای را برای او فراهم کرد تا اشتباهات چاپی ذريعه را پيدا کند. اين موارد را هم معمولا در حاشيه ذريعه می نوشت. گاهی که با مرحوم آقای طباطبایی به منزل او می رفتم می ديدم که اين افزوده ها را برای درج در پروژه های سه گانه تهذيب و حاشيه و مستدرک ذريعه در اختيار مرحوم محقق طباطبایی قرار می داد.
از کارهای خوبی که او برای تکميل کار طبقات و ذريعه انجام داد فهرستی است از کتابخانه هایی که نسخه های آنها در کتاب های ذريعه و طبقات معرفی شده (اين فهرست در پايان مجلد قرن نهم منتشر شده). بيشتر اين کتابخانه ها (در عتبات و ایران) یا مستقیما و یا از طریق فهرست های دستی از سوی خود آقا بزرگ طهرانی مورد بازبينی و مطالعه قرار گرفته بود. شماری را هم علينقی منزوی ديده بود و به مداخل الذريعه افزوده بود. متأسفانه تعداد قابل توجهی از اين کتابخانه ها و نسخه های آنها از ميان رفته و يا از سرنوشتشان اطلاعی در دست نيست. از کارهای بايسته اين است که با مطالعه کامل آنچه از آثار آقابزرگ طهرانی تاکنون منتشر شده و از جمله ذريعه و طبقات فهرستی از نسخه های خطی اين کتابخانه ها را از نو بازسازی کنيم. مثلا نسخه های کتابخانه ميرزا محمد طهرانی و يا کتابخانه سيد محمد باقر طباطبایی يزدی (و پدرش سيد محمد طباطبایی يزدی) از نمونه هایی است که مورد توجه آقا بزرگ بوده و از سرنوشت بيشتر نسخه های آنها امروزه اطلاعی نداريم. بازسازی فهرست همه اين کتابخانه ها می تواند خدمت بزرگی به تراث پژوهی باشد. خوب است نسل نوی علاقمند به نسخه پژوهی به اين مهم بپردازد.
شنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۹ ساعت ۴:۱۰
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .