ابن معتز در اشعار معروفی که به عنوان سیره خلیفه معتضد سروده در ذکر اخبار حدود سال ۲۸۸ ق از قرامطه هم یاد می کند. این سند از قدیمترین اسنادی است که در‌آن یادی از قرامطه شده. در سال ۲۸۶ ق چنانکه روایت منابع اسماعیلی نشان می دهد انشقاقی بزرگ در میان قرامطه رخ داد و حمدان اشعث و عبدان و پیروانشان برخلاف شماری دیگر از قرمطیان که همینک خود را مرتبط با دستگاه مرکزی امامت در سلمیه می دانستند همچنان خود را وفادار به دعوت به بازگشت قریب الوقوع قائم موظف می دانستند. روایات اسماعیلی درباره همه این مسائل و ریشه های اسماعلیه همچون روایات مخالفانشان به قدری متناقض است که تقریبا نمی توان به هیچ کدام از‌ آنها اعتمادی حتی نسبی داشت. سندی که اینجا معرفی می کنیم تصویری است که یک معاصر و مخالف و آن هم از خاندان خلافت عباسی از‌ قرمطیان به دست داده است. در اینجا از اعتقاد آنها به یک امام مختفی و همچنین نوعی باور به رجعت زودهنگام آنان بعد از مرگ در راه امام سخن رفته است. همچنین در اینجا اشاره ای هم به یک ابو علی می رود که قرمطیان هوادار او بوده اند. این به احتمال زیاد اشاره ای است به حمدان قرمط که پیشوای آنان در عراق بود. آقای مادلونگ بر اساس روایتی از ابن حوقل معتقد است که حمدان قرمط بعدها با کنیه جدید ابو علی در شمار داعیان فاطمیان قرار گرفت. این را من بسیار بعید می دانم. منتهی در اینجا کنیه او ابوعلی آمده که شاید برای تأیید آن نظر به کار آید. منتهی در اینجا دیده می شود که برخلاف نظر آقای مادلونگ او در عراق قبل از این دوره هم با کنیه ابو علی شناخته بوده است. در این ابیات اشاره ای به عقیده اسماعیلیان فاطمی بعد از اشتقاق سال ۲۸۶ ق دیده نمی شود. محتملا ابن معتز متوجه این تحول جدید نبوده است. اشعار را اینجا می آورم:

وَالقَرمَطِيّونَ ذَوُو الآجامِ صَغَوا فَقَد باؤوا مَعَ الآثامِ
و شرّعوا شَرائِعَ الفَسادِ وَاهلِكوا إِهلاكَ قَومِ عادِ
كانوا يَقولونَ إِذا قُتِلنا صَبراً عَلى مِلَّتِنا رَجَعنا
مِن بَعدِ أَيّامٍ إِلى أَهلينا فَقَبَّحَ الرَحمَنُ هَذا الدينا
وَضَرَطَ العَنزُ عَلى هَذا الخَبَر فَهولاءِ الحُمقُ مَن يَأتي سَقَر
يُجاهِدونَ عَن إِمامٍ مُختَفي يُقَرِّبُ الوَعدَ لَهُم وَلا يَفي
یالَ عَلِيٍّ يا أَبا عَلِيّ هَذا لَعَمري سَفَهٌ وَعِيُّ
لَيسَ يَزيدُ الناسُ إِن تَرَوَّسوا وَلا يَزيدُ المُلكُ إِن تَسَوَّسوا
وَلا أَراكُم تُحسِنونَ ذاكا كَلّا وَلا إِن تُهلِكوا إِهلاكا
وَلا تَكونوا حَطَباً لِلنارِ فَرُبَّ أَشرارٍ مِنَ الأَخيارِ