الگوی تحقیق

یکی از بهترین نمونه های مقالات تحقیقی در حوزه تراجم نگاری که من در سرتاسر عمرم خوانده ام مقاله عمیقا محققانه فقیه و رجالی برجسته آیه الله شبیری زنجانی است درباره فهرست منتجب الدین. این مقاله در واقع شاهکار تتبع و تحقیق و دقت نظر است و بر هر طالب علمی که در جستجوی آموختن شیوه پژوهش محققانه است فرض است که این مقاله را نه یکبار که چندین بار با دقت بخواند. این مقاله را کسی باید به انگلیسی ترجمه کند تا شناخت بهتری از شیوه های پژوهش های محققانه سنتی خودمان برای اهالی مطالعات اسلامشناسی در غرب فراهم شود.

سنت دانش رجال ما در تشیع نمونه های متعددی از این دست الگوهای تحقیقاتی برای عرضه دارد. کتاب قاموس الرجال مرحوم آقای شوشتری از این قبیل آثار است که تحقیقاتش باید الگوی تحقیق قرار گیرد.


دقت در نقل سند در سنت قدمایی ما در تشیع

اگر بخواهید با دقت ورزی های سنت قدمایی در تشیع در نقل روایات و اخبار آشنا شوید خوب است سه جلد کتاب جرعه ای از دریا اثر محققانه و خواندنی نادره دوران فقیه و محقق آیه الله شبیری زنجانی را بخوانید. در این کتاب با وجود آنکه مجموعه ای است از گفتارهای شفاهی و به تعبیر خود کتاب طریقیات (مطالبی که عموما در مسیر پیاده روی از و به درس های روزانه القا شده) با این وصف در نقل هر حکایتی و لو از معاصران و درباره آنان کمال دقت در سند مربوطه و اختلاف در نقل و یا ابراز شک در چگونگی سند هر سخن گفته شده. محدثان قدیم آن دسته که از محققان بوده اند چنین دقت ورزی هایی داشته اند.