نظریه تعویض سند که چند دهه ای است مبنای تصحیح برخی اخبار و احادیث در مباحث فقهی قرار گرفته و حتی مقالات و کتاب هایی هم درباره آن نوشته شده اصلاً گویا ریشه اش به اردبیلی صاحب جامع الرواة می رسد. او با وجود دقت ورزی هایی که در کار حدیث داشته اما در تحلیل شیوه شیخ در اسانید تهذیبین دچار خطا شده بوده است و همین مبنای تألیفی از اوست که گرچه اصلش موجود نیست اما خودش خلاصه ای از آن را در پایان جامع الرواة آورده است. البته اصل این فکر را به احتمال قوی او از یکی فوائد مقدماتی کتاب منتقی الجمان، اثر ممتاز صاحب معالم گرفته آنجا که او از امکان بهره وری از طرق شیخ در فهرست به جای طرق او در مشیخه سخن می راند. درست است که شیوه تعویض سند را برخی محدثان قدیم به غلط به کار می برده اند اما آن شیوه مرضی اهل این دانش نبوده است. در واقع تعویض سند تنها در یکجا درست بوده و آن هم شیوه استخراج بوده اگر حقیقتاً حدیث مورد نظر را راوی جانشین در کتابش روایت کرده بوده است (مگر در مورد مشایخ اجازه که تنها سهم ناقل کتاب داشته اند و نه راوی). با این همه اینکه تصور شود مبنای شیخ در تهذیبین و یا دیگران در ارائه طرق امکان انجام تصحیح اخبار را بر اساس شیوه تعویض سند می دهد ناشی از نا آشنایی با طرق حدیث و روایت کتاب ها و اصول است و عدم آشنایی با تفکیک و تمایز اسانید. در این دیدگاه همه طرق حدیثی به اجازات و طرق به اشخاص و نه کتاب ها فرو می کاهد. روشن است که چنین نیست و بخش عمده اسانید احادیث ناظر به کتاب ها بوده و راویان هم در حد مشایخ اجازات تقلیل نمی یابند.
دوشنبه ۲۸ فروردين ۱۳۹۶ ساعت ۹:۱۹
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .