در ایران تعداد زیادی در صد سال گذشته به عنوان فهرست نویس نسخه های خطی شهرت پیدا کرده اند و فهرست های مختلف و متنوع و با شیوه های گوناگون برای نسخه های خطی کتابخانه های عمومی و خصوصی نوشته شده است. اینجا سخنم در رابطه با فهرست نویس ها نیست. مقصودم کتابشناسانی است که در واقع مرجعیت این رشته را به ویژه در حوزه نسخه های خطی فارسی و عربی نمایندگی می کنند. من با بیشتر آنهایی که در سه دهه اخیر فعال بوده اند آشنایی نزدیک داشته ام. در قم کتابشناس یگانه ای که در میان فهرست نویسان می توانم نام ببرم؛ شخصی که به شایستگی عنوان کتابشناس برای او ثابت بود مرحوم استادم محقق گرانقدر علامه سید عبد العزیز طباطبایی بود که شهرت او از مرزهای تشیع هم بسی فراتر رفت. علاوه بر او کتابشناس برجسته آقای سید محمود مرعشی هم در شناخت نسخه ها و کتابشناسی خبرویت خاص خود را دارد که کم نظیر است. در تهران در نسل های گذشته بی تردید دو کتابشناس برجسته یکی علامه میرزا محمد خان قزوینی بود و دیگری شادروان استاد مجتبی مینوی. اما در چند دهه گذشته من این استادان را می شناسم: استاد مرحوم عبدالحسین حائری، شادروان استاد دکتر علینقی منزوی، شادروان استاد محمد تقی دانش پژوه که باید او را از برجسته ترین کتابشناسان ایرانی در صد سال گذشته به شمار آوریم؛ شادروان استاد احمد منزوی در نسخه های فارسی کتابشناسی برجسته بود و شادروان استاد ایرج افشار هم در نوعی خاص از کتاب های فارسی به ویژه از چند سده اخیر تخصص ویژه خودش را داشت (استاد زریاب هم در کتاب شناسی تبحر ویژه ای داشت). مقدم بر همه این استادان شایسته است از آقا بزرگ طهرانی نام ببریم که بیشترین سهم را در شناسایی کتاب ها و نسخه های خطی شیعی در تمامی ادوار داشته است. شنیده ام که مرحوم سید محمد جزائری هم کتابشناس برجسته ای بوده. من با ایشان آشنایی نزدیک نداشتم. همچنین است مرحوم میرزا مهدی ولایی که من با ایشان جز چند مرتبه ای توفیق گفتگو نداشتم. از نسل های گذشته مرحوم ابن یوسف را هم باید یاد کرد که فهرست های خوبی نوشته است. مرحوم استاد علامه سید محمد علی روضاتی هم در شناخت کتاب ها و نسخه ها استادی کم نظیر بود؛ به ویژه در حوزه نسخه های خطی شیعی چند سده اخیر. من خوشبختانه توفیق سالها آشنایی نزدیک با ایشان را داشتم. دوست دانشمند آقای دکتر حسین مدرسی طباطبایی هم در کتابشناسی تبحر خاص خود را دارد؛ علاوه بر فهرست نویسی که در آن زمینه هم زمانی فعال بوده اند. برخی از مجموعه دارها هم در شناخت نسخه ها تبحر خاص خود را داشتند که با برخی از آنها آشنایی و رفاقت داشتم.