آرشیو
آمار بازدید
بازدیدکنندگان تا کنون : ۲٫۰۵۵٫۴۲۷ نفر
بازدیدکنندگان امروز : ۱۴۹ نفر
تعداد یادداشت ها : ۲٫۱۱۵
بازدید از این یادداشت : ۱٫۳۹۷

پر بازدیدترین یادداشت ها :
از ميان نسخه های ارزشمندی که در کتابخانه آمبروزيانا (ميلان) ديده ام؛ يکی مجموعه ای است شامل مجموعه رساله ها و کتابهای قاسم رسّي و نيز چند اثر ديگر زيدی و نيز متونی از امامان شيعه و از جمله خطب حضرت امير و نيز نسخه ای کهنه از مصباح الشريعه منسوب به امام جعفر صادق (ع)؛ به شماره سی 186.
عنوان آغازين نسخه چنين است:
کتاب الدليل الکبير تأليف الإمام ترجمان الدين القاسم بن/
إبراهيم بن اسماعيل بن ابراهيم بن الحسن بن الحسن بن علي بن أبي طالب صلوات الله/ عليه وعلی آبائه الأکرمين وسلامه
در همان برگ در ادامه، فهرست آثار موجود در اين مجموعه از آثار قاسم رسّي و نيز ديگر کتابهای موجود در اين مجموعه خطی چنين گزارش شده: "توقيع ما في هذا المجلد کتاب الدليل الکبير کتاب الدليل الصغير کتاب أصول العدل والتوحيد کتاب الردّ علی الروافض کتاب الردّ علی الرافضة کتاب تثبيت الإمامة کتاب الإحتجاج في الإمامة کتاب صفة العرش والکرسي رسالة للقاسم عليه السلام (در برگ 48 ب: رسالة للقاسم بن إبراهيم عليه السلام إلی بعض بني عمّه تا 49 الف) کتاب المسترشد کتاب الرد علی إبن المقفع کتاب الرد علی النصاری مسائل الملحد (والجواب عليها در برگ 83 ب چنين است) کتاب القتل والقتال کتاب الهجرة کتاب صلوة يوم وليلة کتاب المکنون کتاب سياسة النفس کلّ هذه التصانيف للإمام القاسم بن إبراهيم عليه السلام ويتلوه کتاب سياسة المريدين للإمام المؤيد عليه السلام وتوحيد علي بن الحسين والموشحتان له عليه السلام أدب الهادي عليه السلام کتاب مصباح الشريعة لجعفر الصادق عليه السلام کتاب السبع رسائل للإمام المرتضی عليه السلام ووصية علي بن أبي طالب لولده الحسن عليهما السلام وشيء من کلامه وبعض من خطبه (اضافه در هامش: والمختار من حکمه عليه السلام ومواعظه) وهو علی هذا الترتيب".

گواهی وقف کاتب/ مالک در برگ آغازين که از نمونه های جالب توجه در زمينه سنت وقف کتاب در ميان زيديه يمن در سده های دور است، چنين است:
"وقف هذا الکتاب المبارک مالکه إبراهيم بن فليح بن أسعد بن منصور بن مالک الشرابي (الشراني) النزاري //
وقفاً مؤبّداً لله وفي سبيله لا تباع ولا يوهب ولا يورث ولا يملک بشيء من أنواع التمليکات علی نفسه مدة حيوته وعلی الصالح من قرابته بعد وفاته فإن عدموا کان وقفاً علی الزيدية المتعين لآل محمد صلی الله عليه وعلی آله وسلّم فمن بدّله بعد ما سمعه فإنّما اثمه علی الذين يبدّلونه إنّ الله سميع عليم. به خط متفاوت مشکی اما از خود او: ولا يعار إلا برهن زائد علی القيمة ولا يعار إلا فيما دون التزيد ولا يقف مع المستعير إلّا دون الشهرين ولا يعار إلا من يتعلم لله وللدار الآخرة ومن علم منه خلاف ذلک لم يعر من کتبي شيئاً فيعلم ذلک المتولي ويعمل بحسبه وکتب إبراهيم بن فليح والحمد لله وحده وصلواته علی محمد وآله".

باز گواهی کتابت و وقف کاتب: در برگ 108 الف بعد از اتمام رساله صلوة يوم وليلة آمده:
فرغ من نساخته الفقير إلی الله إبراهيم بن فليح بن أسعد الشرابي النزاري بخطه لنفسه وافق الفراغ يوم الجمعة لليلة بقين من شهر ذي القعدة سنة خمسين وستمائة وقد أوقفه لله وفي سبيله علی نفسه وبعده علی المسلمين وقفاً مؤبداً لا تباع ولا يورث ولا يملک بشيء من أنواع التمليکات فمن بدّله بعد ما سمعه فإنّما اثمه علی الذين يبدّلونه إنّ الله سميع عليم وصلواته علی رسوله سيدنا محمد وآله وسلامه.
در برگ 115 الف سياسة النفس قاسم با اين سند: حدّثنا ابو محمد عبد الله بن أحمد قال أخبرني أبي رحمه الله أحمد بن محمد بن الحسين بن سلام قال أنفذ إلينا أبو محمد القاسم بن إبراهيم بن إسماعيل بن إبراهيم بن الحسن بن الحسن بن علي بن أبي طالب صلوات الله عليهم أجمعين أول ما أنفذ إلينا من کتبه کتاباً يقال له سياسة النفس . قال أبي رحمه الله فلمّا قرأنا الکتاب وکنّا نرحل إليه ونرحل إلی غيره من أهل البيت عليهم السلام تأسفنا علی ما فاتنا منه وقلنا ليس من حقّ علوي يحسن مثل هذا إلّا أن يکون جواب کتابه فرحلنا إليه فأقمنا في أول رحلتنا إليه سنة ثمّ من بعد ذلک کنّا نرحل إليه في الأوقات ثمّ سمعنا منه هذا الکتاب وهذا أوله.. (درباره اين سند تفصيلاً در جای ديگری بحث کرده ام؛ در مقاله ای مستقل درباره قاسم رسّي).
در برگ 127 الف: يتلو ذلک کتاب الأصول الخمسة من تأليفه عليه السلام
در همان برگ: 247 الف يتلو ذلک فصول أخر من کلامه عليه السلام و بعد تکه های کوتاه از او در صفحات بعدی
نسخه تصحيح شده و بلاغ دارد مانند بلاغ برگ 129 ب.
در دنباله متون ديگر اين مجموعه ارزشمند آمده است:
131 الف کتاب سياسة المريدين ابو الحسين هاروني. اين کتاب چاپ شده اما نه بر اساس اين نسخه کهنه سال.

از برگ 139 الف اين متنهای ارزشمند که در سنت زيديان روايت و تداول داشته ديده می شود: توحيد علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب صلوات الله عليهم أجمعين. ملاقات نجدة بن عامر و عبد الله بن الأزرق با ابن عباس و بعد با امام سجاد عليه السلام
در برگ 140 ب: الموشحّتان لعلي بن الحسين عليه وعلی آبائه أفضل السلام
در برگ 142 ب موشّحه اولی تمام می شود و دومی آغاز می شود تا 143 الف
أدب الهادي در 143 الف مشتمل بر شعر او
اما از برگ 147 الف متن مصباح الشريعه منسوب به امام صادق ديده می شود که می دانيم زيديان يمن بدان اعتنا داشته اند و نسخه های کهنه اين اثر در ميان آنان موجود است و از جمله در جامع کبير که من آن يکی را نيز ديده ام. نسخه حاضر با اين عنوان است:
کتاب مصباح الشريعة ومفتاح الحقيقة من کلام الصادق جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب صلوات الله عليهم
پايان مصباح الشريعة در برگ 171 الف:
"فرغ من نساخته يوم الجمعة لإثنتي عشرة ليلة خلت من محرم أول سنة إحدی وخمسين وستمائة سنة وقف مؤبد لله وفي سبيله لا تباع ولا يوهب ولا يورث ولا يملک/
بعد از آن در 171 ب: کتاب السبع الرسائل المنتقاة تأليف الإمام المرتضی لدين الله محمد بن الإمام الهادي إلی الحقّ يحيی بن الحسين بن القاسم صلوات الله عليهم أجمعين
آغاز آن الحمد لله الذي جعل الأرض مهادا لخلقه .. تا برگ 184 ب
بعد از اين کلمات حضرت امير نقل شده:
در برگ 185 الف وصيت حضرت امير آمده است به امام مجتبی "کتبها الحاضرين منصرفاً من صفين..."
در برگ 191 ب: کلام معروف حضرت امير با کميل بن زياد
192 ب صفة المتقين
الدرة اليتيمه حضرت در 194 الف
198 الف خطبه اشباح
199 ب حِکَم حضرت
184 ب مختار کلمات حضرت شروع می شود تا 213 الف که گويا عمدتا متکی است بر نهج البلاغة.
در برگ 213 ب: ذکر في کتاب الصلوة من الإحياء که بايد مقصود کتاب غزالي باشد.
در برگ 219 ب؛ مجموعه ای حديثی به روايت قاضي جعفر ابن عبد السلام زيدي و البته کاتب اسانيد را حذف کرده؛ با اين آغاز: هذه الأخبار الذي هذا أولها مناولة من القاضي الأجل الفاضل شمس الدين جعفر بن أحمد بن أبي يحيی قدّس الله روحه بأسانيدها ونسختها هاهنا محذوفة الأسانيد ...

يكشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۱ ساعت ۱۴:۲۰
نظرات



نمایش ایمیل به مخاطبین





نمایش نظر در سایت

علی اصغر محمدی
۲۶ آذر ۱۳۹۷ ساعت ۱۴:۰۳
سلام علیکم
میخواستم فایل رساله دکتری خودم درباره مصباح الشریعه را برای استاد انصاری ارسال کنم اما آدرسی برای ایمیل یا روشهای دیگر نیست.لطفا بفرمایید چطور ارسال کنم.