با دوست و رفيق سی ساله ام استاد علی بهراميان که از بهترين متخصصين در حوزه تاريخ صدر اسلام و دوران های اموی و عباسی در ايران است سخن از "دانش تاريخ" بود. هم نظر بوديم که اين دانش ظاهرا مظلوم ترين دانش در ميان ماست. هر کسی بی آنکه سابقه ای در کار تحقيق و پژوهش و آموزش درست در اين رشته داشته باشد اين روزها مدعی کار تاريخی است. عده ای صرفا مقالات غربی را ترجمه و يا تأليف/ ترجمه می کنند و گمان می برند هر چه در اين حوزه به زبان های اروپایی نوشته شده قابل اعتناست. عده ای ديگر گمان می برند ما هيچ منبع قابل اعتمادی از صدر اسلام و تاريخ پيامبر و قرآن نداريم و بايد به هزار جور فرضيه خيالی و غير خيالی درباره آن دوره تکيه کرد و از آنها راهی جست برای شناخت تاريخ صدر اسلام. آنها هم به نحوی ديگر در واقع راه را بر پژوهش تاريخی می بندند. واقع اين است که ما به اندازه کافی درباره صدر اسلام و سیره پيامبر منابع و روايات قابل اعتماد داريم. شناخت خوب منابع عربی، روايات مختلف سيره، ادب عرب و شناختی درست و مستند درباره تاريخ جزيرة العرب قبل از اسلام و منابع داخلی و خارجی ديگر به شرط آنکه با شيوه های درست تحقيق تاريخی بازخوانی شوند ما را به شناختی کم و بيش قابل اعتماد و قابل توجه از سيره رهنمون خواهند کرد. سيره ای که استاد ما شادروان عباس زرياب از پيامبر اکرم (ص) نوشت از نمونه های خوب در زبان فارسی است. در زبان های اروپایی هم کارهای روشمند در اين زمينه کم نيست. قبل از ترجمه نوشته هایی که با رويکرد "تجديد نظر طلبانه" و شک گرايانه به منابع سيره، راه را بر شناختی روشمند بر اساس متون و روايات سيره می بندند ما نياز داريم شناخت خود را از متون و روايات تاريخ و سيره بهبود ببخشيم. پژوهش هایی که با اين فرض غير قابل دفاع آغاز می کنند که ما اعتمادی به کليت تصويری که روايات سيره از پيامبر به دست می دهند نداريم و تلاش می کنند با دست و پا کردن چند فرضيه راهی به شناخت سيره پيدا کنند گرچه قابل مطالعه هم باشند اما کمترين نتيجه آن برای دانشجوی تاريخ ما در ایران اين است که بدون آنکه خودش تلاشی برای درک مجدد منابع سيره داشته باشد از همان آغاز خود را از آن بی نياز ببيند و اين يعنی "تقليد" محض.