جز جریان عثمانیه و برخی مرجئه و معتزله اوائل عموم اهل سنت و جماعت و از آن جمله اصحاب حدیث سنی همواره به فضیلت امیر المؤمنین و مناقب انحصاری او اذعان و ایمان داشته اند. احمد بن حنبل خود با پذیرش مشروعیت خلافت حضرت امیر و داخل کردن آن در اعتقاد سنت راه را برای اصحاب حدیث سنی در این زمینه باز کرد و عملاً جریانات مخالف با حضرت را در میان سنیان به حاشیه راند. بعداً تقریبا همه محدثان معتبر اهل سنت یا کتاب های مستقلی در مناقب اهل بیت و حضرت امیر می نوشتند و یا در کتاب های حدیثی خود فصلی را به آن اختصاص می دادند. با ورود تصوف و به ویژه مکتب ابن عربی در بدنه اهل سنت اشعری زمینه برای ورود مفاهیم شیعی در تفکر اهل سنت قوی تر هم شد. این وضعیت به ویژه در ایران و ماوراء النهر و عراق بیشتر ظهور و بروز داشت. جز اقلیت حنبلیان بغداد و بعد دمشق که تعصبات ضد شیعی قوی داشتند مابقی اهل سنت دست کم نسبت به مناقب اهل بیت و اظهار محبت و ولایت نسبت به آنان دلبستگی زیادی داشتند. این وضعیت در سده های هفدهم و حتی هجدهم به اوج خود رسید. به ویژه در میان اشعریان شافعی مذهب. گسترش شبکه های سادات در میان اهل سنت خود در این زمینه بسیار مؤثر بود.
وضعیت زمانی تغییر کرد که ایدئولوژی شیطانی وهابیت و سلفیسم به جان جهان اسلام افتاد. یکی از عناصر سازنده این ایدئولوژی شیطانی اندیشه تکفیری است و تکفیر شیعیان از مهمترین مؤلفه های آن است. با گسترش اسلام سلفی در دو قرن گذشته وضعیت نسبت به ادبیات مناقب اهل بیت تغییر کرد و نگاه سلفی به اسلام و تاریخ و ادبیات دینی رشد جریان تقریبی معطوف به اهل بیت را مسدود و یا با مشکل مواجه کرده است. از آن جمله ارائه تفسیری از تاریخ اسلام است که اصحاب حدیث متقدم هم آن را تبلیغ می کردند و در آن نگاه عثمانی و یا حتی اموی اگر غلبه ندارد دست کم دیدگاه و تفسیری مرجی از عصر فتنه اول و اختلافات صحابه و حوادث بعدی به دست می دهد. این دیدگاه که ریشه در ایدئولوژی مسلط دوران عصر اموی دارد مبتنی بر دیدگاه طاعت و جماعت است و در آن جایی برای تفسیر شیعی و با محوریت حضرت امیر و مناقب آن حضرت وجود ندارد. در این تفسیر یزید بن معاویه و رفتارش هم می تواند قابل توجیه باشد. حنبلیان دوره های میانه تا اندازه زیادی از این نگرش فاصله گرفته بودند (به ویژه کسانی مانند ابن الجوزی) اما وهابیت دوباره در حال بازسازی آن نگاه اموی است. نفی تصوف و ابن عربی و ادبیات اشعری و ماتریدی و مناقب نگاری های صوفیانه و ... از سوی سلفیان همه و همه در بازسازی ادبیات و گفتمان شیعی ستیزی مؤثر افتاده است.
چهارشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۷:۳۲
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .