من در مدت هفت سالی که در پاريس درس می خواندم علاوه بر درس های مدرسه عالی سوربون و حضور در کلاس های مختلف تاريخ اديان و فلسفه و اسلامشناسی آنجا به چندين دانشگاه و مدرسه و مؤسسه مطالعاتی ديگر هم مدام سر می زدم و از درس ها و يا کنفرانس ها و ورکشاپ های آنها تا آنجا که وقت من امکان می داد استفاده می کردم؛ دانشگاه سوربون جديد، پاريس يک و چهار، کلژ دو فرانس و همچنين بخش های مختلف مرکز ملی تحقيقات علمی فرانسه. علاوه بر اينها کنفرانس ها و يا ورکشاپ هایی در اکول نرمال سوپريور يا همان دانشسرای عالی تشکيل می شد که بسيار مفيد بود. در آنجا به همت برخی از همکاران و استادان فرانسوی ورکشاپ هایی معمولا درباره فلسفه اسلامی، خاصه ابن سينا و ابن رشد برگزار می شد و در آنها مجالی فراهم می شد برای يادگيری و بحث و پرسش در حوزه فلسفه اسلامی. اهميت اين ورکشاپ ها برای من اين بود که فلسفه های ابن سينا و ابن رشد را در مقايسه با متون و شروح يونانی و متن ها و شروح سنت های اسکندرانی و لاتينی به بحث می گذاشتند. گاهی هم استادانی از خارج فرانسه دعوت می شدند. همين نوع کارگاه های فلسفی در مرکز ملی تحقيقات علمی و در لابراتوارهای مختلف اديان و يا فلسفه و علوم عربی آن هم برگزار می شد. چند باری هم در همين مرکز سخنرانی کردم. يکی از لابراتوارهای اين مرکز مختص مطالعات اديان کتاب است که من هم در آن عضويت دارم.

در آن سال ها توفيق این را هم داشتم که در تعدادی از جلساتی که استاد رشدی راشد برای تاريخ فلسفه و علوم اسلامی برگزار می کرد شرکت کنم. با استاد راشد البته دوستی شخصی هم پيدا کردم و چند سالی در جلسات مختلف فرصت گفتگو با آن استاد برجسته برای من فراهم بود. يکبار هم يکی از کتاب های استاد با کمکی مختصر از من منتشر شد و به مناسبت آن کنفرانسی درباره تاريخ فلسفه و علوم اسلامی با محوريت سجزي رياضی دان در پاريس برگزار کرديم. در آن کنفرانس از ايران علاوه بر اين بنده ناچيز استادان دکتر حسين معصومی همدانی و دکتر مهدی محقق شرکت کردند و ايراد سخنرانی کردند. در همان سری که کتاب استاد رشدی راشد منتشر شد بعدا باز با تلاش من ترجمه فرانسوی کتاب آقای خاتمی درباره انديشه سياسی اسلامی به شکل شايسته ای و با مقدمه استاد راشد منتشر شد.

اکول نرمال از مهمترين و برجسته ترين مراکز دانشگاهی در فرانسه با تاريخی بلند است. در اينجا درباره اش می توانيد بخوانيد (https://en.wikipedia.org/wiki/%C۳%۸۹cole_normale_sup%C۳%A۹rieure_(Paris))

در ياداشت های ديگر سعی می کنم برخی مراکز ديگر دانشگاهی فرانسه را معرفی کنم.