برای قرن ها خزانه های مخطوطات و کتابخانه های سلاطين و امراء و وزاری سلطنت عثمانی بر روی طالبان علم تقریبا بسته بود. اين مسئله پس از الغای خلافت در 1924 و شکلگیری حکومت جمهوری و قدرت گرفتن مصطفی کمال برای چند دهه شدت گرفت. اينک خوشبختانه بیشتر اين کتابخانه ها و نسخه های آنها دستياب است و روزانه دهها نسخه تازه از اين مجموعه عظيم که شامل ده ها هزار نسخه و در بسياری موارد نسخه های کهنه و ناشناخته است شناسايي می شود. از اين ميان نسخه هایی از آثاری است که قبلا شناخته بود و منتشر شده بود و اينک با دسترسی به نسخه های کهنه تر امکان تجديد تصحيح آنها وجود دارد. و از آن مهمتر هزاران نسخه از کتاب هایی در حديث و فقه و اصول و کلام و فلسفه از آثار قدمایی که پيشتر تنها نامی از آنها در کتاب ها بود. فقط در همين چند سال اخير با دسترسی به اين نسخه ها چندين ناشر مهم و از جمله دار أسفار مشغول تصحيح و چاپ آثاری بسيار کهن و مهم در اين زمينه ها هستند.

علاوه بر اين بايد به دو نکته توجه داد:
1) متأسفانه در نشر تعدادی از متون در دهه های گذشته دست هایی خیانتکار تحریف ها و سانسورهایی عمدی را در متون حدیثی و ادبی وارد کرده و اینک با دسترسی به نسخه های اساس این چاپ ها باید همتی شود برای دقت در متون روایی و استدراک تحریف ها و حذف های تعمدی.


2) نسخه های حدیثی موجود در کتابخانه های ترکیه پر از اجازات سماع و طباق هایی ارزشمندند. بیشتر این سماع ها و اجازات متعلق به قرائت این کتاب ها در شهرهای مختلف ایرانشهرست؛ از خراسان بزرگ تا ری و عراق عجم. اينها شناسنامه های فرهنگی ما هستند. مرزهای فرهنگی ایران را تعيين می کنند. جنبش علمی ایرانيان را از حلب تا کاشغر و میدان فرهنگی ما ایرانیان را در طول تاریخ ایران اسلامی نشان می دهند. خوب است در دانشگاه های ما احیاء و تصحيح و طبقه بندی اين اجازات و سماع نامه ها و طباق ها مورد اولويت قرار گيرد.
سه شنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۳ ساعت ۳:۳۷