بی بی سی "فارسی" که نهادی است رسمی و تأمين مالی شده از وزارت خارجه دولت انگلستان هر از چند يکبار به بهانه های مختلف بحث مليت و تماميت ارضی و هويت ملی را موضوع گفتگوهایی قرار می دهد. اين رسانه انگليسی گویا به صورت کاملا حساب شده ای ادبياتی را عادی سازی می کند با اين خط فکری که گویی هويت ملی يک "مسئله" در ايران است. در دعوت از طرفين گفتگو ها کارهای جالب کم نمی کند: مثلا از يک سو کسی را دعوت می کند که نه تخصصی در تاريخ دارد و نه فرهنگ و نه ادبيات اما مدعی است ما در ايران ملل مختلف داريم و صد سال است اين ملل دچار تبعيض اند و بايد حق تعيين سرنوشت داشته باشند. از ديگر سو ميهمانی را دعوت می کند که باز هيچ تخصصی در هيچ يک از اين رشته ها ندارد و در عين حال دفاع از مليت را با دفاع از سلطنت پهلوی يکی می گيرد؛ و بدين ترتيب رسانه انگليسی به گمان باطل خود فکر می کند در ظاهر و قالب ديالوگی "علمی و بی طرف" توانسته نشان دهد مسئله هويت ملی هنوز پرسش برانگيز است.

نه عزيز؛ جناب بی بی سی "فارسی" چنين نيست. اولا طرح اين موضوعات از سوی رسانه ای که رسما از وزارت خارجه دولت انگليس تأمين می شود خود یک اکت سیاسی است و کسی آن را بحثی جدی و علمی تلقی نمی کند. ثانيا. اين موضوع ابدا و بر خلاف آنچه شما می خواهيد تبليغ کنيد "مسئله" مردم ايران نيست. الآن هم سده نوزدهم قاجار ايران نيست (محض اطلاع)...


ايران کشوری است که سابقه دولت-ملت آن در شکل تاريخی به سه هزار سال پيش می رسد. ما هم در ايران ملل مختلف نداريم. يک ملت تاريخی داريم به نام ملت ايران با همه تنوع های مختلفش؛ با اين همه، اين تنوع ها همه در زير لوای مليت ايرانی به وحدت می رسند. اين وحدت هم کار صد سال گذشته و حکومت رضا شاه نيست. کار دوره قاجار و حتی صفوی هم نيست. ملتی تاريخی است که سابقه آن با همين عنوان ايران و ايرانی به سه هزار سال قبل بر می گردد. هم اوستا دارد و هم قرآن و هم حافظ دارد و هم خواجه نصير و هم هخامنشيان دارد و هم صفويه؛ هم تشيع دارد و هم تسنن اما همه ایرانی. اين ملت ايرانی از قوميت هایی ايرانی تشکيل شده و ايرانی بودن اين قوميت ها پيشينه اش به چند هزار سال پيش می رسد. يعنی اين قوميت ها در سرزمين ايران در طی سه هزار سال گذشته به شکل روندی طبيعی هم هويت سرزمينی ايران را شکل دادند و هم خود به عنوان قوميت هایی ايرانی در پيوستگی با خود اين سرزمين شکل گرفتند. زبان ها و گويش های مختلف در ايران که در طی اين چند هزار سال به شکل طبيعی شکل و گسترش يافته همه در شمار خانواده زبان های ايرانی اند. اين را تحقيقات زبانشناسی به خوبی نشان داده است. زبان فارسی، زبان ملی اين سرزمين و اين وحدت در عين کثرت است. زبان قوم و يا ملتی به نام فارس (برخلاف آنچه ميهمان برنامه بی بی سی "فارسی" گفت) نيست. ما در ايران قوم و يا ملت فارس نداريم. زشت است چيزی که در دانشگاه های همان انگلستان در رشته تاريخ ايران کسی اگر بگويد او را به بی سوادی متهم خواهند کرد در بی بی سی "فارسی" گفته شود. زبان فارسی زبان مشترک تمام ساکنان اين سرزمين است که در طی مراحل چند هزار ساله تاريخی تحول پيدا کرده؛ زبان مشترک فرهنگ و سياست و دولت و حماسه های ملی و بيان آرزوها و احساسات و عواطف همه ساکنان اين سرزمين و ملت تاريخی آن است. به همين دليل است که فرق نمی کند عصر پيش از اسلام و دوره ساسانی و يا قبل آن باشد يا دوره اسلامی و در تحت حکومت های ايرانی و يا حتی ترک تبار دوره عباسيان؛ در سيستان باشد و يا در آذربايجان، در خوزستان باشد يا در خراسان و بلاد جبال؛ زبان مشترک ما ايرانيان در همه اين هزاران سال زبان فارسی و دوره های مختلف تحول زبانی آن بوده. اين ميراث مشترک ماست و حافظ هويت ملی ما و نه تنها ميراثی ايرانی است بلکه يکی از غنی ترين ادبيات های جهانی را هم در طی سه هزار سال گذشته به ارمغان آورده.

راست است که ميدان زبان فارسی بسی گسترده تر از جغرافيای سياسی امروز ايران است؛ ميدانی به گستره حلب تا کاشغر. اما اين زبان فرهنگ در عين حال برای قرن ها زبان جغرافيای سياسی هم بود. هويت ايرانی سه هزار سال است در اين سرزمين استوار ايستاده و دوام آورده و مانند مادری به فرزندانش زبان خودش؛ همان زبانی که همه فرزندانش و لو آنها که به جور زمان از مام ميهن جدا افتاده اند با آن زبان مشترک می توانند با يکديگر صحبت کنند و آرزوها و احساسات و عواطف و سنت و شعر خود را بيان کنند و زمزمه کنند را آموخته است. اين زبان و اين مليت و اين هويت هيچگاه دچار بحرانی نبوده است. استوار ايستاده و چون مادری برای همه ما ايرانيان مادری می کند.