در فهرست تأليفی استاد بهراميان (نسخه های پيش از دوره ايلخانی) از يک کتاب المتعتين والمؤارثة ياد می شود که بنا بر گزارش ايشان در کتابخانه ملی در شيراز موجود است با کتابت 711 ق. عنوان کتاب در فهرست آنجا بنابر گزارش استاد بهراميان المتعتين والمؤارثة ثبت شده و باز بنا به گزارش ايشان عبارت آغازين نسخه با عبارتی از کتاب ايضاح ابن شاذان برابر است. اين اطلاع مهمی است. به احتمال زياد اين نسخه يا شامل دو کتاب المتعتين ابن شاذان (که تاکنون مفقود فرض می شد) و بخشی از ايضاح است و يا اينکه تمام آن چيزی نيست جز نسخه ای از کتاب ايضاح ابن شاذان که می دانيم در آن بحث متعتين هم مطرح شده.

عنوان را البته بايد المتعتين والموازنة خواند و منظور از الموازنة در واقع المعيار والموازنة است که بنابر تحقيقی که سال ها قبل منتشر کردم عنوان اصلی کتاب ايضاح ابن شاذان بوده است. اينجا را ببينيد:

https://ansari.kateban.com/post/1215

با اين حساب بايد گفت خوشبختانه نسخه بسيار کهنه ای از ايضاح همينک در اختيار ماست. نسخه های شناخته شده کتاب همه متأخرند. ما قبلا در چند مقاله نشان داديم که ترديدها درباره اصالت کتاب ايضاح مبنای درستی ندارد.