باورتان می شود که ما در زبان های اروپایی جز يکی دو استثنا تقريبا هيچ کتابی درباره زندگی، تعاليم و سهم سياسی و اجتماعی و دينی ائمه شيعه نداريم. آنچه هم تاکنون نوشته و منتشر شده با آنچه درباره ائمه و علمای طراز اول اهل سنت در زبان های غربی داريم قابل مقايسه نيست. درباره رئیس مذهب جعفری امام جعفر صادق (ع) تاکنون هيچ کتابی مستقل که به تمامی اين ابعاد بپردازد منتشر نشده. درباره امام باقر هم با اينکه يک کتاب به انگليسی منتشر شده اما همچنان جای يک تحقيق جامع خالی است. به استثنای دو سه امام درباره ساير ائمه تقريبا هيچ چيزی نداريم. درباره ابعادی از زندگی و تعاليم و يا تاريخ شيعه در دوران حضور امامان مقالات و يا کتاب هایی نوشته شده اما برای بيشتر ائمه شيعه ما کتاب و يا کتاب هایی که با نگاهی کلی ابعاد مختلف زندگی و تعاليم اعتقادی و فقهی و سیاسی و اجتماعی را روشن کند نداريم. اين بسيار مايه تأسف است. چه کرده ايم تاکنون؟ هيچ. هزاران حديث و متن از ائمه ای مانند امام باقر، صادق، موسی بن جعفر و امام رضا باقی است اما ما تاکنون نتوانسته ايم تعاليم امامان شيعه را به صورت تحقيقی و آکادميک و قابل گفتگو در فضاهای آکادميک جهانی معرفی کنيم. فقط درباره امام رضا چندين کتاب می توان نوشت. درباره بررسی جامع سهم علمی حضرت در تمدن اسلامی هيچ چيزی به اين زبان ها نداريم. به طور کلی درباره ميراث علمی ائمه چه نوشته ايم؟ خيلی کم. در يکی از مهمترين کتاب هایی که درباره ميراث شيعه به زبان انگليسی نوشته شده فصلی به امام صادق اختصاص داده نشده و ميراث علمی و مکتوب حضرت به بحث گذارده نشده. درباره ائمه اخير شيعه وضع به مراتب بدتر است و هيچ کتاب و مقاله جامعی به زبان های اروپایی وجود ندارد. می توان کتاب ها نوشت درباره تعاليم دينی و اخلاقی و سياسی/ اجتماعی ائمه اما متأسفانه هنوز ما اول راهيم و هيچ کاری درخور انجام نداده ايم. حتی مداخلی که برای امامان شيعه در دانشنامه های فارسی خود نوشته ايم آنچنانکه بايد نيست. جای تأسف دارد.
شنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۵:۰۳