عنوان کتب اربعه برای چهار کتاب حديثی شیعی که عمدتا شامل احاديث فقهی اماميه می شوند، چندان کهن نيست. در حقيقت اين عنوان از اوائل دوره صفويه و گويا برای نخستین بار توسط شهید ثانی به کار رفته. البته قبل از آن اصطلاح اصول اربعه برای همین منظور توسط ابن ابی جمهور به کار رفته است. کم و بیش معاصر شهيد دوم، اصطلاح کتب اربعه توسط محقق اردبيلي (د. 993 ق) هم برای اين چهار کتاب به کار رفته؛ نک: محقق اردبيلي، زبدة البيان، ص 255؛ همو، مجمع الفائدة والبرهان، 6/56؛ نيز نک: شيخ حسن صاحب معالم، منتقی الجمان،1/ 2، 27؛ محقق سبزواري، کفاية الأحکام، ص 183؛ مجلسي، بحار الأنوار، 1/ 26. با اين وصف بايد گفت که حسین بن عبد الصمد در کنار اين چهار کتاب، از کتاب گم شده مدينة العلم شيخ صدوق هم به عنوان کتاب پنجم ياد می کند و از مجموع آنها با تعبير اصول خمسه نام می برد؛ نک: والد شيخ بهايي، وصول الأخيار، ص 44، 85-86؛ نيز نک: شهيد اول، الذکری، ص 6؛ برای کتاب مدينة العلم، نک: آقابزرگ طهراني، الذريعة، 20/ 251-253.
چهارشنبه ۶ فروردين ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۱۹