من هميشه از اينکه می بينم در بسياری از تحقيقاتی که به زبان های خارجی منتشر می شود کمتر موردی پيش می آيد که به تحقيقات و منشورات داخلی ايرانی ارجاع داده شود متأسف می شوم. هم متأسف می شوم چرا بايد نوشته های غربی از نتايج تحقيقات به زبان فارسی محروم باشند و هم از اين جهت که چرا ما نتوانسته ايم فضایی را درست کنيم که بتوانيم تحقيقات به زبان فارسی در علوم انسانی را در جايگاهی قرار دهيم که غفلت و يا تغافل از آن ممکن نباشد. البته در شماری از زمينه ها و از جمله در تحقيقات ادبی و يا نوشته های برخی از مشاهير صد سال گذشته به طور محدودی می توان اثر و نشانی در برخی تحقيقات جديد به زبان های غربی پيدا کرد اما متأسفانه تحقيقات تاريخی و پژوهشی ما در پاره ای از علوم انسانی و همچنين مطالعات اسلامی آنطور که شايد و بايد در نوشته های همکاران غربی بروز و نمودی ندارد. سهل است در خيلی موارد ديده می شود آنگاه که سابقه تحقيقات را در مقدمه مقاله و يا کتابی مورد اشاره قرار می دهند يادی از نوشته های فارسی نمی رود و تنها به نوشته های اروپایی اشاره می کنند (در بسیاری موارد حتی نوشته های مجلات خوب عربی هم مورد غفلت قرار می گيرند). مثلا گفته می شود که در فلان موضوع نخستين بار فلانی مقاله ای نوشت؛ در حالی که قبل از آن فلان شخص چندين مقاله به زبان فارسی نوشته شده بوده است؛ مقالاتی خوب و ارزشمند. البته در زمينه ادبيات فارسی شايد اين مشکل کمتر باشد؛ اما حتی در زمينه تحقيقات مربوط به مطالعات شيعی متأسفانه ما شاهد چنين چيزی هستيم. اين در حالی است که بی ترديد در برخی زمينه ها و از جمله مطالعات مرتبط با ادب فارسی، تصوف و تشيع بدون توجه به تحقيقات و نوشته های فارسی هرگونه پژوهشی ناقص خواهد بود. در همين دانشنامه های فارسی مانند دائرة المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه جهان اسلام مقالات زيادی هست که به مراتب از نمونه های خارجی آنها بهتر است.

حالا راه حل چيست؟ سايت مجلات نور تلاش سترگ و قابل ستايشی است برای معرفی و گردآوری مقالات مجلات فارسی. ما همين را برای تحقيقات فارسی خودمان که در قالب کتاب منتشر می شوند هم لازم داريم. علاوه بر این، دو کار در زمينه اين سايت لازم است انجام شود: نخست اينکه بايد راهی پيدا کرد تا دسترسی به مقالات اين سايت رايگان باشد. از خارج ايران تا آنجا که من می دانم پرداخت هزينه دسترسی به مقالات ساده نيست و با مشکلاتی روبروست. دوم اينکه مناسب است برای هر مقاله، عنوان و خلاصه آن به زبان انگليسی فراهم شود تا بدين ترتيب آشنایی با محتوای مقالات آسانتر باشد.
يكشنبه ۲۹ دي ۱۳۹۸ ساعت ۳:۳۲