کتاب تأسيس الشيعه لعلوم الاسلام تأليف مرحوم سيد حسن صدر گرچه ابتکار عمل جالب توجهی بود اما به نظر نمی رسد امروزه بتواند از نقطه نظر نگرش تاریخی علمی و انتقادی سهم حقيقی شيعيان را در تمدن اسلامی نشان دهد. تشيع هم در منابع مادی و سير تاريخی و سياسی و اجتماعی تمدن اسلام سهم مهم و عمده ای داشته و هم در ميراث علمی و معنوی و دينی اسلام. بسياری از خاندان های حکومتگر و سلسله های حکومتی مهم اسلام ريشه در تشيع داشته اند. حتی خلافت عباسی خود ريشه اش به تشيع بر می گردد. فاطميان به عنوان يکی از درخشان ترين حاکميت های سياسی در تمدن اسلامی شيعه بودند. يکی از مهمترين بنيادهای تمدنی تاريخ ايران و تاریخ شکوهمند اسلامیش تشيع بوده است. اما علاوه بر اينها سهم علمای شيعه است در علوم مختلف اسلامی و يا آنچه به تمدن اسلامی مرتبط است. از علوم دينی که بگذريم در ادبيات عرب سهم علمای شيعه سهمی اصلی و بسيار محوری است. بسياری از اديبان در طول تاريخ شيعی بوده اند. بسياری از کاتبان نسخه های خطی شيعه بوده اند. در حوزه علوم و توانمندی های اداری می دانيم که بسياری از مهمترين کارگزاران دولتی و مستوفيان شيعه مذهب بوده اند. در فلسفه و علوم دقيقه در طول تاريخ اسلامی سهم عمده را شيعيان عهده دار بوده اند.
متأسفانه ما در معرفی علمی تشيع به اهل سنت کوتاهی کرده ايم. سهم و خدمات مهم و گاه انحصاری شيعيان در تأسيس و تداوم تمدن اسلامی و مساهمت شيعيان را در فقه و اصول و کلام و ادبيات و علوم لغت و فلسفه و علوم دقيقه و طب و انواع مختلف آداب و دانش های فرهنگی را به درستی به اهل سنت معرفی نکرده ايم. کار نکرده بسيار داريم. ما هنوز يک دانشکده مطالعات شيعی با استانداردهای جهانی نداريم. معمولا سعی کرده ايم تنها از طريق بحث های دينی و فرقه ای با موضوع تشيع و در مواجهه با اهل سنت برخورد کنيم. تلاشی نکرده ايم تا راه گفتگو را از طريق تعميق بحث های مرتبط با خدمات متقابل تشيع و اسلام ساماندهی کنيم.
چهارشنبه ۱ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۸:۲۱