زیدیان مکتب قدیم کوفه در عصر ابو خالد واسطی و بعد از او در دوران راویان او تا عصر احمد بن عیسی بن زید و شاگردانش مانند محمد بن منصور مرادی و شاگردان او به روایات و فقه امامان شیعی و از همه مهمتر امامین باقر و صادق (ع) اعتنا داشتند. خود قاسم رسی و سنت هادوی از میان شاگردانش در یمن و ایران هم همواره در آثار خود به فقه امام باقر و صادق عنایت نشان می دادند. آثار هادی الی الحق در فقه و همچنین شروح آن آثار تألیف کسانی مانند ابو العباس حسنی و برادران هارونی فقه جعفری را نقل می کردند. گاه برای اثبات اینکه فتاوی فقهی این دو امام موافق با سایر اهل بیت و به ویژه قاسم رسی و احمد بن عیسی بن زید و یا هادی الی الحق است (و تأکید بر اجماع اهل البیت) و گاه هم برای اینکه اختلاف فتاوی را روایت کنند. منابع اصلی آنان در نقل فتاوی فقهی این دو امام معمولا سنت های زیدی کوفی و گاهی هم روایاتی از سنت های امامی بود. به ویژه ناصر اطروش از طریق برخی از روات مهم امامی دسترسی به فقه امامیه داشت (مانند جعفر بن محمد بن مالک و احمد بن محمد بن عیسی الأشعری). البته در مواردی آنچه در کتاب های فقه زیدی به نقل از این دو امام نقل می شود با آنچه امامیه از این دو امام نقل می کنند متفاوت است اما به هر حال مسلم است که زیدیان کوفه و همچنین زیدیان سنت قاسمی طرقی به روایات فقهی دو امام باقر و صادق و برخی دیگر از امامان دوازده گانه داشته اند (حتی روایاتی از امام موسی بن جعفر و امام رضا). شماری از روایات آنان از امامان تنها احادیثی بود مسند که آنان به سند امامان از پیامبر (ص) نقل می کردند اما در موارد زیادی هم صرفا نقل فتاوی امامان بود. کتاب های جامع العلوم محمد بن منصور المرادی و بعدها مجموعه نقل های موجود در الجامع الکافی ابو عبد الله علوی حاوی بسیاری از این نقل هاست. در آثار هادی الی الحق و یا هادویانی مانند ابو العباس حسنی و برادران هارونی علاوه بر این فتاوی خاص امامیه گاه با عنوان امامیه و گاه با عنوان روافض نقل شده و رد شده. طبعا به دلیل اختلافاتی که از لحاظ فقهی زیدیه و امامیه در شماری از مسائل مهم مانند نحوه وضو و مسح و یا غسل و همچنین متعه و از این قبیل داشته اند. اینها نمونه های خوبی است برای بررسی نحوه شکل گیری فقه امامی در مقایسه با فقه زیدی. در مجموع باید گفت شکل گیری فقه امامی در کوفه را نمی توان بدون بررسی شکل گیری فقه زیدی در کوفه مطالعه کرد. این نکته ای است که در نوشته های تفصیلی دیگر که درباره زیدیه نوشته و در حال تکمیل آنها هستم توضیح داده ام.

مناسب است که مجموعه فتاوی منقول از امامان امامیه موجود در آثار فقهی و روایی زیدیه به ویژه آنچه در سنت های کوفی نخستین نقل شده یکجا گرد آمده و مورد تحلیل قرار گیرد، آثاری مانند مجموع الفقه، جامع العلوم محمد بن منصور، الجامع الکافی ابو عبد الله علوی، الاحکام و المنتخب هادی الی الحق، شرح الاحکام ابو العباس حسنی و علی بن بلال الآملی، تحریر و تجرید برادران هارونی و شروح آنها.

اگر دانشجویانی علاقمند به این کار باشند آمادگی دارم اگر خدمتی از من جهت راهنمایی و نقل تجارب و معرفی کتاب ها و مخطوطات بر می آید در اختیار قرار دهم.