چنانکه در مقاله ای مستقل نشان داده ام شريف مرتضی برای تألیف کتاب الذريعه خود از نوشته ها و یا درسگفتارهای سابق خود در بیشتر فصل های کتاب استفاده کرد و گاه عيناً همان ها را در کتابش نقل کرده است. از آن جمله است در بحث دليل الخطاب که می دانيم از مباحث مهم اصولی و اختلافی ميان اصوليان شيعه و سنی است. طبق گزارش نجاشي، شريف مرتضی تأليفی داشته با عنوان: مسألة في دليل الخطاب (نک: رجال النجاشي، ص: 271). شيخ طوسي در عدة الأصول خود چنانکه می دانيم عمدتاً بر نوشته ها و درسگفتارهای شريف مرتضی متکی بوده و از آن جمله در بحث دليل الخطاب تصريح می کند که آنچه می نويسد برگرفته از "مسئله" ای است تأليف شريف مرتضی. شيخ می نويسد: "و أقوى ما نصر به مذهب من منع من ذلك، ما ذكره سيّدنا المرتضى رحمه اللَّه في مسألة له أنا أحكيها على ما وجهها، قال... (عدة الأصول، 2/ 470). در صفحه 481 بعد از پایان گرفتن این قسمت شيخ تصريح می کند که اين مسئله را تماماً نقل کرده (أوردناها علی وجهها لأنها مستوفاة). اين قسمت در کتاب ذريعه شريف مرتضی هم در ذیل بحث "في أنّ تعليق الحکم بصفة لا يدلّ علی انتفائه بانتفائها" (ذريعة، ص 286 به بعد) نقل شده و نشان می دهد که شريف مرتضی عيناً همین مطالب را در کتاب خود آورده. منتهی از آنجا که می دانيم ذريعه بعد از عدة نوشته شده و لذا منبع شيخ کتاب ذريعه نيست و باز از آنجا که شيخ تصريح می کند مطالب شريف مرتضی را از روی "مسئله" ای از او بازنویسی کرده معلوم می شود متنی که ما همينک دو تحرير از آن را در اختيار داريم عيناً همان رساله و يا "مسألة في دليل الخطاب" است که نجاشي از آن در رجال خود نام برده و تاکنون مفقود فرض می شد.

همين نکته درباره بحث قياس هم هست که در نوشته ای ديگر آن را خواهم گفت.