نويسنده اين سطور در چند سفر تعداد قابل توجهی از نسخه های خطی کتابخانه ملی وين (مجموعه گلازر) را از نزديک بررسی کرد که اينک درباره شماری از آنها اينجا مطالبی عرضه می کنم:

1- گلازر، ش 177 نسخه ای کلامی بی آغاز و انجام از زيديه. شرح متنی است. بايد تحقيق شود چيست؟ به هر حال نسخه متأخر است.
2- ش 159: بلغة المقتات في معرفة الأوقات از عبد الله بن حمزة الدواري
3- ش 85: شرح ابن مفتاح بر الازهار ابن المرتضی در فقه
4- ش 47: شرح السيد الرضي نجم الدين أبو القاسم الرضي بن سعيد العلوي العراقي بر کافيه در نحو. به خط الصلاح بن الإمام المطهر زيدي.
5- ش 40: المنتزع المختار ابن مفتاح
6- ش 220: اقراط الذهب از عبد الله بن علي الوزير
7- ش 176: کتاب الوسيط في الفرائض "املاء القاضي الأجل العالم النحرير أبي الحسن أحمد بن نسر بن مسعود اليمني العنسي أجزل الله ثوابه وجعل الجنة مصيره ومأواه بمحمد صلی الله عليه وآله وسلم"؛ کتابت 1071 ق. و بعد باز در همين نسخه نوشتجاتی ديگر در وصايا و فرائض...
8- گلازر 140: کتاب شفاء الأسقام في توضيح تکملة الأحکام
شرح تکمله الأحکام ابن المرتضی است.
9- ش 167: کتاب ايضاح الغامض الکاشف لمعاني مفتاح الفائض في علم الفرائض از احمد بن محمد الخالدي. نسخه زيدی و از يمن است.
10- ش 13: هداية الأفکار إلی معاني الأزهار في فقه العترة الأطهار
از ابو محمد صارم الدين ابراهيم بن محمد بن عبد الله بن الهادي بن ابراهيم بن علي بن المرتضی . نسخه بسيار پاکيزه و شنگرف و با حواشی مرتب در بيشتر صفحات. به عنايت محمد فرزند امام زيدی المتوکل اسماعيل بن المنصور القاسم بن محمد بن علي کتابت شده؛ شايد برای او.
در آغاز آن عهدنامه ای از امام المؤيد بالله فرزند المنصور قاسم بن محمد بن علي از برگ اول تا دوم آمده، در مجموع سه صفحه و مهم است.
11- ش 213: قرة العيون بأخبار اليمن الميمون. نسخه کهنه سالی است تقريباً و خوانا.
12-ش 174: الغرر المثلثة والدرر المبثثة. از فيروزابادي در لغت است. نسخه کهنسال خوبی است.
13-ش 230: نسخه کهنه ای در حديث و بدون صفحه عنوان و پايان. از اسانيد آن که از حاکم نيشابوري و ابو علي روذباري دائماً روايت می کند معلوم است که اثری است از بيهقي. در احاديث فقهی. البته در فهرست به غلط کتاب را از بقي بن مخلد دانسته اند.
14- ش 203: شامل مجموعه ای زيدی؛ از جمله العالم والوافد و نيز درر الأحاديث النبوية. اوراق به هم خورده. در برگ 59 الف: الزبرجدة الخضراء في تعريف تکاليف الشريعة الغرّاء؛ از محمد بن علي المنصوري. در همان برگ می گويد که در دنباله تنوير الأحلام همين مؤلف آمده. در دنباله کنز الرشاد وزاد المعاد امام زيدي عز الدين بن الحسن آمده.
16- ش 234: نسخه ای در موضوع فقه که از کتاب النکاح شروع می شود. در آن از برادران هاروني و ابو مضر نقل می شود. نسخه از خزائن الإمام محمد بن المطهر است که آن را وقف کرده بوده. از "تعليق ابو الهيثم" در آن نقل می کند.
رقم کاتب: در برگ 226 الف، متأسفانه نام کتاب را عمداً پاک کرده اند. "بخط مالکه أسير دينه راجي مغفرة ربّه محمد بن زيد بن جعفر بن عبد الله الثاقبي (؟) وکان الفراغ منه ضحوة النهار من يوم الجمعة لخمس خلون من شهر رمضان سنة سبع وسبعين وستّ مائة ... در آن از محي الدين نجراني، فقيه زيدی به عنوان نقل از شخص غائب نقل می شود. آيا او خود نويسنده کتاب است؟
17- ش 219: صحيفه سجادية متأخر. کتابت زيدی و يمنی
18- ش 202: ديوان حاتم بن أحمد الأهدل ساکن مخا.
19- ش 187: مرقاة الأنظار المنتزع من غايات الأفکار از نجري. کتابت 1048. در برگ 239 ب شرح حال کوتاه کهنسالی آمده برای مؤلف که در آن می گويد که تاريخ مرگ مؤلف در سال 877 ق بوده است. نسخه خوبی است و کامل.
20-ش 168: کتاب متأخری در فقه . اعتصام منصور بالله نيست. اوراق آن آشفته است و شايد چند متن مختلف باشد.
21- ش 142: الکافل ابن بهران در اصول فقه و کتابی ديگر
22- ش 141: نسخه ای ارزشمند از قانون ابن سینا که صفحه عنوان آن چنين است:
المجلدة الأولی من الکتاب الأول من کتب القانون في الطبّ تصنيف الشيخ الرئيس أبي علي الحسين بن عبد الله بن سينا رحمة الله عليه ورضوانه//
العالم الفاضل الفيلسوف الکامل أمين الدولة مؤفق الملک ومعتمده رئيس الحکماء أوحد الزمان أبي الفرج عيسی بن سعد بن سعيد بن صفية أطال الله في العزّ الدائم بقاه وطيب ذکره وحرس نعماه وکبت حسدته وأعداه. // طبعاً اين شخص مالک اصلی نسخه بوده.
در برگ 194 الف: تمّت الجملة الأولی من الکتاب الأول من کتب القانون في الطبّ وهي المجلدة الأولی ويتلوها في المجلدة الثانية إن شاء الله الجملة الثانية في تعديد سبب ... والحمد لله حقّ حمده وصلوته علی سيدنا محمد النبي وآله وسلامه. در حاشيه. قوبل ولله الحمد.
در پشت این برگ گواهی نسخه اصل نسخه حاضر ديده می شود: فرغ من کتبه المظفّر بن عمر بن محمد بن علي بن أبي العشائر الميافارقي بمدينة السلم وذلک في المحرم من سنة سبع وستين وخمس مائة//
نقلت من هذا الأصل نسخة في سنة اثنتين وسبعين وخمس مائة وأيضاً (؟) نقلت هذا الجزء في ذي القعدة من سنة ثلاث وسبعين وخمس مائة وکتب المظفر بن عمر حامداً لله سبحانه علی آلائه ومصلياً علی نبيّه محمد وآله. نقله علي بن الحسن بن المساعد الواسطي بمدينة السلم بغداد في ربيع الآخر من سنة احدی عشر وستمائة والحمد لله ربّ العالمين.

23- ش 132: مجموعه ای کم اهميت در اشعار مختلف
24- ش 126: نسخه ای از کتاب مرقاة الأنظار إلی تحقيق غايات الأفکار که از آن نسخه های زيادی وجود دارد.
25- ش 120: اللطائف السنية في أخبار الممالک اليمنية تأليف کبسي يمني. نيز از همو در همين مجموعه: نفحات العنبر في بعض أخبار ملوک الروم وساسان والفرس وحمير.
يكشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۰:۳۰