در سالهای اخير تعدادی از متون ارزشمند اسماعيليان؛ از جمله تعدادی از آثار دوران متقدم آنان مانند تأليفات واقعی و يا منسوب جعفر بن منصور اليمن و نيز تعدادی از کتابهای داعيان مطلق طيبي و دانشمندان برجسته آنان در يمن، به وسيله دار الغدير در سوريه (سلميه) و به کوشش شخصی به نام حسام خضور منتشر شده که اين روزها توفيق بررسی برخی از اين کتابها را از طريق کتابخانه ارزشمند فايرستون در پرينستون داشتم. در ميان اين کتابها چاپ کتاب جامع الحکمتين نظرم را جلب کرد؛ چرا که با خود انديشيدم مگر اين شخص کتابهای فارسی اسماعيليان را هم منتشر می کند؟ بعد از رؤيت کتاب ديدم که اين شخص ترجمه عربی کتاب جامع الحکمتين را منتشر کرده و البته معين نکرده است که مترجم کيست؟ با خود انديشيدم که محتملاً او ترجمه ابرهيم الدسوقی شتا که ترجمه ای عربی از جامع الحکمتين سالها پيش در مصر فراهم کرد و منتشر نمود را بدون نام بردن از مترجم که الدسوقي شتا باشد ديگر بار انتشار داده است. اما با کمال شگفتی ديدم او عکس چند صفحه از نسخه خطی ترجمه کتاب را در آغاز کتاب گذارده و اين نشان می داد که ترجمه کهنتر است و به هر حال مبتنی بر نسخه ای خطی است. با وجود اينکه خط نسخه و تاريخ کتابت آن که در پايان کتاب چاپی، حسام خضور آن را عينا نقل کرده (۱۳۳۲ ق: تمّ الفراغ من کتابة جامع الحکمتين ونسخه عن الفارسية بيد العبد الفقير حسين بن علي الحسن غفر الله ذنوبهما في اليوم ۹ محرم في سنة اثنان وثلاثون وثلاثمائة وألف من هجرة نبيّنا صلی الله عليه وعلی آله أجمعين) کاملاً نشان می داد که دست کم اين نسخه کتاب فراهم آمده اوائل سده بيستم است اما با اين وصف تصور من اين بود که با اين حساب بايد ترجمه ای مستقل از ترجمه دسوقي شتا باشد؛ گو اينکه از متن ترجمه به روشنی پيدا است که به قلمی متأخر تحرير يافته است. اين شد که کنجکاو شدم نسبت اين ترجمه با ترجمه ابراهیم الدسوقي شتا چيست؟ بعد از آنکه ترجمه دسوقي شتا را در کتابخانه يافتم و با ترجمه چاپ حسام خضور مقايسه کردم تازه دريافتم که اين ترجمه عيناً همان کار چاپ شده به وسيله دسوقی شتاست و نه اينکه ترجمه ای کهنتر از کار او. به هر حال برای من اين معما حل نشد که اگر حسام خضور ترجمه دسوقی شتا را مبنای چاپ خود قرار داده پس تکليف آن نسخه خطی که عکسی از برخی صفحات آن را در مقدمه چاپ خود قرار داده چه می شود؛ به ويژه اينکه تاريخ ادعا شده در پايان آن نسخه از تاريخ ترجمه و چاپ دسوقی شتا چند ده سال کهنه تر است؟