از کتابهای مهم زيديان در علم کلام معتزلی و زيدی کتابی است حجيم از دانشمند برجسته زيدی در سده هفتم قمری يمن، حميد بن احمد المحلي که می دانيم از نويسندگان پر اثر آنان بوده و تاکنون چندين کتاب از او منتشر شده و از همه معروف تر کتاب الحدائق الورديه او در تراجم امامان زيدی. حميد المحلي علاوه بر حديث و تاريخ به ويژه در دانش کلام آثار متعددی دارد که مهمترين آنها عمدة المسترشدين است در شرح عقيده منصور بالله عبد الله بن حمزة و با رويکردی تفصيلی در تحليل مسائل کلامی. او در آثارش به ويژه به نقد آرای اشعريان همت دارد و البته در کنار آن، آرای کلامی معتزليان مطرفي يمن. در دوران او شافعيان يمن گرايش اشعري پيدا کرده بودند و پاسخگويی به آرای آنان به ويژه در موضوع جبر و اختيار برای زيديان يمن ضروري می نمود. او همچنين در مسئله امامت به رد آرای سنيان می پرداخت و در اين زمينه و در عقيده امامت خود تحت تأثير امام المنصور بالله بود؛ برخلاف گرايشهای ديگر زيدی آن زمان که بيشتر رويکردی غير "جارودي" داشتند. از کتاب عمدة المسترشدين نسخه های متعددی در دست است که عمدتاً کهنه هستند. نسخه ای در استنابول موجود است و نسخه ای هم در کتابخانه پرينستون آمريکا. چند نسخه هم در کتابخانه های مختلف يمن از اين کتاب در دست است. هر نسخه شامل بخش و يا مجلدی از اين کتاب بزرگ است. پروژه احيای ميراث کلامی اسلامی در دانشگاه آزاد برلين اين کتاب را در آينده نزديک با همکاری مرکز ميراث مکتوب و در چارچوب پروژه مشترک هکماری ميان اين دو مرکز علمی به صورت چاپ نسخه برگردان منتشر خواهد کرد. بدين وسيله کتابی ارزشمند و مهم در دسترس محققان رشته علم کلام اسلامی قرار خواهد گرفت.

چهارشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ ساعت ۱۹:۵۹