پيشتر از نويسنده اين سطور مقاله ای در ارتباط با سيره منصور بالله به قلم ابو فراس ابن دعثم در همين سايت منتشر شده بود. در آن مقاله مجلد تازه يابی را از مجلدات چهارگانه اين کتاب مهم تاريخی معرفی کردم. آن نسخه از مخطوطات يکی از کتابخانه های خصوصی يمن بود و محقق کتاب السيرة المنصورية که کتاب را به صورت ناقص و در دو جلد منتشر کرده است، از آن بی اطلاع بوده است. توضيح اينکه محقق کتاب السيرة المنصورية صرفا دو نسخه کتابخانه غربيه جامع کبير صنعاء و کتابخانه آمبروزيانا را می شناخته که تنها شامل دو مجلد دوم و سوم از اين کتاب است و بنابراين در چاپ اين کتاب، مجلدات اول و چهارم به عنوان بخشهای مفقود تلفی شده است. در يادداشت پيشگفته نشان داديم که بخش زيادی از مجلد چهارم همينک در اختيار است و نويسنده اين سطور نيز بخشی از آن را در کتاب روابط فرهنگی ايران و يمن تصحيح کرده است. اما نکته جالب اينکه همينک برای بنده روشن شده است که نسخه چهارمی هم از اين کتاب موجود است که در حقيقت شامل مجلد دوم کتاب می شود و می توان در تصحيح دوباره کتاب از آن نسخه هم بهره برد. اين نسخه در کتابخانه واتيکان موجود است و شگفتاور اينکه محقق در مقدمه ابراز می دارد که از اين کتاب با وجود تلاش و تتبع و پی گيری نسخه ای در کتابخانه مزبور موجود نيست. نسخه ای که عکسی از آن همينک پيش روی من است، به شماره ۱۰۶۱ عربی در کتابخانه واتيکان نگهداری می شود و تقريبا دو يا سه برگی از آغاز آن افتاده، اما روشن است که مطابق است با مجلد دوم کتاب سيره منصوری (آغاز آن مطابق است با ص ۳۶ از مجلد اول چاپی؛ از عبارت: ولما وصل الشريف علي بن موسی إلی صنعاء...). از پايان هم اين نسخه ناقص است، اما نقص آن تنها محدود به يک برگ است و به هر حال تقريبا تمامی مجلد دوم سيره را شامل می شود. نسخه مورد اساس محقق کتاب در چاپ مجلد دوم سيره که در کتابخانه آمبروزيانا نگهداری می شود، تاريخ رمضان ۷۴۳ ق را دارد؛ اما نسخه کتابخانه واتيکان به دليل افتادگی آغاز و انجام آن تاريخ ندارد؛ اما به وضوح روشن است که بسيار از نسخه آمبروزيانا کهنه تر است و بايد در زمان خود نويسنده کتابت شده باشد.
دوشنبه ۶ ارديبهشت ۱۳۸۹ ساعت ۱۸:۱۴