دست کم در محدوده کتابخانه های شيعي، دو کتابخانه آية الله حکيم و کتابخانه أمير المؤمنين (ع) در نجف (متعلق به مرحوم علامه امينی) نخستين کتابخانه هایی بودند که به گردآوری ميکروفيلم نسخه های خطی به ويژه از سوريه و ترکيه همت کردند. مرحوم محقق طباطبایی بيشترين تلاش را در اين زمينه انجام داد و بعدها در ايران هم در کتابخانه شخصی خود تعداد قابل ملاحظه ای عکس و ميکروفيلم از نسخه های خطی در اختيار داشت که بخش قابل توجهی از آنها را در اختیار مرکز آقای بجنوردی قرار داد. به واسطه معرفی و يا تلاش آن مرحوم و همچنين با همت آقای سيد محمود مرعشی کتابخانه آية الله مرعشی هم در طول سال ها مجموعه مهمی از نسخه های خطی ترکيه و سوريه و اروپا را گردآورد که بخش عمده آنها به هدف تدوين تعليقات احقاق الحق فراهم آمد. بخش مهمی از اين مجموعه با راهنمایی محقق طباطبایی گرد آمد. مرکز آقای بجنوردی در آن سال های اوليه که هنوز بسياری از کتاب های مهم تراجم و تاريخ منتشر نشده بود از اين مجموعه بهره مند بود. ما در آن سال ها برای تأليف مقالات دائرة المعارف برای ارجاع به تاريخ الاسلام ذهبی و يا وافي صفدي و تاريخ ابن عساکر به اين ميکروفيلم ها مراجعه می کرديم. کتابخانه مجمع اسلامی مرحوم علامه عسکري هم نسخه های عکسی زيادی داشت؛ عمدتا از کتابخانه ظاهريه دمشق. شايد کاملترين مجموعه عکسی از آن کتابخانه در خارج از سوريه آنجا بود. چند باری آنجا از آن مجموعه در اواخر دهه شصت استفاده کردم و یکباری هم از خود علامه عسکری خواهش کردم که آن مجموعه را در دسترس محققان مرکز دائرة المعارف قرار دهد که البته امکانش فراهم نشد. تمامی میکروفیلم ها در آنجا روی کاغذ آمده بود و به صورت جلد شده و مرتب در اتاقی در کتابخانه مجمع نگهداری می شد. مرکز آقای بجنوردی هم مجموعه عکسی خيلی خوبی دارد. در آن سالها که من با کتابخانه آنجا همکاری می کردم نسخه های عکسی زيادی را برای آنجا از اينجا و آنجا فراهم کردم. اشخاص ديگری هم برای آن کتابخانه زحمت کشيدند از جمله محقق محترم آقای علی رفيعی و صد البته آقای مجيدی، رياست کتابخانه.

الآن ارزش اين مجموعه ها کم شده است. بخش قابل توجهی از اين مجموعه ها به صورت آنلاين و یا سی دی و با کيفيت بهتری در دسترس است. این چند کلمه را نوشتم تا به سهم مهم محقق طباطبایی در معرفی مهمترین نسخه های خطی ترکیه و سوریه در زمینه تاریخ و تفسیر و حدیث و تراجم و فضائل اشاره کنم. روحش شاد.
يكشنبه ۲ تير ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۰۵