حدود شش هفت سالی است که برنامه چاپ عکسی نسخه های ارزشمند کلامی، فلسفی و دینی در دستور کار نویسنده این سطور و همکارم زابینه اشمیتکه و شماری دیگر از دوستان و همکاران قرار دارد. در این میان بنای همکاری با ناشران و مؤسسات مختلفی در ایران گذاشته شد و کتابهایی در اولویت قرار گرفت. در این میان تعدادی کتاب تاکنون به صورت چاپ عکسی منتشر شده و شماری هم در لیست انتظار است. شماری کتاب هم به صورت تصحیحی در سالهای گذشته در ایران، لبنان و اروپا به تصحیح ویلفرد مادلونگ، زابینه اشمیتکه، حسن انصاری، یان تیله و شماری دیگر در همین چارچوب و یا خارج از آن منتشر گردید (در ایران عمدتاً به وسیله مرکز نشر میراث مکتوب، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه و دائرة المعارف بزرگ اسلامی). متأسفانه به دلیل مشکلات اقتصادی سالهای اخیر در ایران، برخی از این کتابها در وقت مقرر منتشر نشده است. از آنجا که در مورد برخی کتابها آماده سازیهای نهایی صورت گرفته، اینجا لیستی از این آثار را می آورم. تعدادی کتاب دیگر هم هست که در دستور کار بوده و از تصمیم بر انتشار چاپ عکسی آنها در این سایت پیشتر سخن رفته اما هنوز نهایی نشده است. از آنجا که برخی دوستان ابراز علاقه کرده اند که آن آثار را تصحیح و یا حتی به صورت چاپ عکسی منتشر کنند در این لیست از ذکر آنها خودداری می شود. نویسنده این سطور از این کتابها معمولاً بهترین نسخه ها را در طی سالهای گذشته تهیه کرده است. اگر دوستانی علاقمند به تصحیح این آثار هستند می توانند برای استفاده از آنها با نویسنده تماس بگیرند. امیدوارم که بدین ترتیب راهی فراهم شود تا هر چه زودتر آن آثار یا به صورت چاپ نسخه برگردان و یا به صورت تصحیح شده در اختیار علاقمندان قرار گیرد.
فهرست کتابهای چاپ عکسی:
کتابهایی که کار آماده سازی آنها برای چاپ عکسی نهایی شده و به زودی بناست به چاپ برسد از این قرار است:
۱- نسخه ای کهنسال از تلخیص المحصل که پیشتر در این سایت مقدمه آن منتشر شد و بنا بر اطلاع مرکز میراث مکتوب در روزهای آینده منتشر خواهد شد (با مقدمه فارسی حسن انصاری)
۲- کتاب المحجة البيضاء از حسام الدین عبدالله بن زید العنسی که آن هم به زودی منتشر می شود (با مقدمه زابینه اشمیتکه و حسن انصاری)
۳- مجموعه کلامی زیدی در شیراز که پیشتر درباره آن مقاله ای به زبان انگلیسی توسط نویسنده این سطور و زابینه اشمیتکه در ژورنال آسیایی منتشر شد و از آن مقاله ترجمه ای هم ظاهراً به فارسی در تهران منتشر شده است. مقدمه ای روزآمد برای این کتاب تنظیم شده و کتاب در آینده نزدیک به صورت چاپ عکسی منتشر می شود.
۴- مجموعه فلسفی کتابخانه مروی، مشتمل بر آثار یحیی بن عدی با مقدمه مفصل انگلیسی از پروفسور رابرت ویسنوفسکی. آماده انتشار. این دانشمند تاکنون چندین مقاله درباره این مجموعه منتشر کرده است.
۵- اشراق اللاهوت تألیف رکن الدین جرجانی. که با مقدمه فارسی حسن انصاری مدتهاست آماده شده و آن را دوست دانشمند آقای جواد بشری برای دفتر آینده متون ایرانی در دست چاپ دارند.
۶- بنا بود كتاب اللوامع خرگوشی به صورت چاپ عکسی منتشر شود اما همینک پروفسور بلال اورفلی با همکاری گروهی از محققان آن را در دست تصحیح دارد.
۷- مقدمه و نمایه های چاپ عکسی مجلد تازه یاب ذیل تاریخ بغداد ابن نجار (نسخه وین؛ به همراه نسخه کم برگ پرینستون) به کوشش زابینه اشمیتکه و حسن انصاری انجام شده و در انتظار موافقت ناشری است برای چاپ آن.
۸- چاپ نسخه برگردان دستينه صوفيانه ای بی نهايت ارزشمند به نام دلالة المستنهج إلی معالم المعارف ورسالة المستبهج إلی عوالم العوارف که قبلاً در این سایت معرفی شد در لیست انتظار است. مقدمه انگلیسی آن تألیف نویسنده این سطور و زابینه اشمیتکه آماده است.
۹- چاپ عکسی مجلدات باقیمانده کتاب عمدة المسترشدين تألیف حمید المحلی در علم کلام معتزلی. تنها نسخه های این کتاب فراهم آمده و مقدمه انگلیسی آن هنوز تکمیل نشده است.
کتابهایی در دستور کار تصحیح:
در مورد کتابهای تصحیح شده باید اشاره کنم پیشتر در این سایت کتابهایی در همین چارچوب به مناسبتهایی معرفی شده است. از آنجا که در طول سالهای فعالیت واحد مطالعات علوم کلامی و عقلی در برلین کتابهای متعددی در کلام معتزلی و زیدی در دستور تصحیح قرار گرفت و عمده آنها نیز به صورت کار مشترک بوده است، فراهم شدن زمینه ای برای چاپ مجموعه آنها در یک سری مشترک مورد نظر است. گفتگوهایی با نشر کتاب رایزن (تهران) صورت گرفته تا بخشی از این کتابها توسط این ناشر منتشر شوند. طبعاً تعدادی از این کتابها در مراحل پایانی کار است. تعدادی کتاب هم بناست در خارج ایران منتشر شوند و قرار نشر آنها با ناشرانی مانند انتشارات بریل گذاشته شده است، مانند کتاب المقالات ابو علی الجبایی (تصحیح ویلفرد مادلونگ و حسن انصاری).
مجموعه ای هم از رسائل کوچک کلامی در طول سالهای گذشته در سایت کاتبان معرفی و متون آنها بعداً توسط نویسنده این سطور تصحیح شدند. همینک معرفی بیشتر آنها را می توان در کتاب از گنجینه های نسخ خطی دید. متأسفانه هنوز ناشری برای چاپ این مجموعه آثار کلامی اظهار آمادگی نکرده است.
فهرست کتابهای چاپ عکسی:
کتابهایی که کار آماده سازی آنها برای چاپ عکسی نهایی شده و به زودی بناست به چاپ برسد از این قرار است:
۱- نسخه ای کهنسال از تلخیص المحصل که پیشتر در این سایت مقدمه آن منتشر شد و بنا بر اطلاع مرکز میراث مکتوب در روزهای آینده منتشر خواهد شد (با مقدمه فارسی حسن انصاری)
۲- کتاب المحجة البيضاء از حسام الدین عبدالله بن زید العنسی که آن هم به زودی منتشر می شود (با مقدمه زابینه اشمیتکه و حسن انصاری)
۳- مجموعه کلامی زیدی در شیراز که پیشتر درباره آن مقاله ای به زبان انگلیسی توسط نویسنده این سطور و زابینه اشمیتکه در ژورنال آسیایی منتشر شد و از آن مقاله ترجمه ای هم ظاهراً به فارسی در تهران منتشر شده است. مقدمه ای روزآمد برای این کتاب تنظیم شده و کتاب در آینده نزدیک به صورت چاپ عکسی منتشر می شود.
۴- مجموعه فلسفی کتابخانه مروی، مشتمل بر آثار یحیی بن عدی با مقدمه مفصل انگلیسی از پروفسور رابرت ویسنوفسکی. آماده انتشار. این دانشمند تاکنون چندین مقاله درباره این مجموعه منتشر کرده است.
۵- اشراق اللاهوت تألیف رکن الدین جرجانی. که با مقدمه فارسی حسن انصاری مدتهاست آماده شده و آن را دوست دانشمند آقای جواد بشری برای دفتر آینده متون ایرانی در دست چاپ دارند.
۶- بنا بود كتاب اللوامع خرگوشی به صورت چاپ عکسی منتشر شود اما همینک پروفسور بلال اورفلی با همکاری گروهی از محققان آن را در دست تصحیح دارد.
۷- مقدمه و نمایه های چاپ عکسی مجلد تازه یاب ذیل تاریخ بغداد ابن نجار (نسخه وین؛ به همراه نسخه کم برگ پرینستون) به کوشش زابینه اشمیتکه و حسن انصاری انجام شده و در انتظار موافقت ناشری است برای چاپ آن.
۸- چاپ نسخه برگردان دستينه صوفيانه ای بی نهايت ارزشمند به نام دلالة المستنهج إلی معالم المعارف ورسالة المستبهج إلی عوالم العوارف که قبلاً در این سایت معرفی شد در لیست انتظار است. مقدمه انگلیسی آن تألیف نویسنده این سطور و زابینه اشمیتکه آماده است.
۹- چاپ عکسی مجلدات باقیمانده کتاب عمدة المسترشدين تألیف حمید المحلی در علم کلام معتزلی. تنها نسخه های این کتاب فراهم آمده و مقدمه انگلیسی آن هنوز تکمیل نشده است.
کتابهایی در دستور کار تصحیح:
در مورد کتابهای تصحیح شده باید اشاره کنم پیشتر در این سایت کتابهایی در همین چارچوب به مناسبتهایی معرفی شده است. از آنجا که در طول سالهای فعالیت واحد مطالعات علوم کلامی و عقلی در برلین کتابهای متعددی در کلام معتزلی و زیدی در دستور تصحیح قرار گرفت و عمده آنها نیز به صورت کار مشترک بوده است، فراهم شدن زمینه ای برای چاپ مجموعه آنها در یک سری مشترک مورد نظر است. گفتگوهایی با نشر کتاب رایزن (تهران) صورت گرفته تا بخشی از این کتابها توسط این ناشر منتشر شوند. طبعاً تعدادی از این کتابها در مراحل پایانی کار است. تعدادی کتاب هم بناست در خارج ایران منتشر شوند و قرار نشر آنها با ناشرانی مانند انتشارات بریل گذاشته شده است، مانند کتاب المقالات ابو علی الجبایی (تصحیح ویلفرد مادلونگ و حسن انصاری).
مجموعه ای هم از رسائل کوچک کلامی در طول سالهای گذشته در سایت کاتبان معرفی و متون آنها بعداً توسط نویسنده این سطور تصحیح شدند. همینک معرفی بیشتر آنها را می توان در کتاب از گنجینه های نسخ خطی دید. متأسفانه هنوز ناشری برای چاپ این مجموعه آثار کلامی اظهار آمادگی نکرده است.
شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۳:۳۹
